Thuật ngữ Margin trong chứng khoán chỉ việc nhà đầu tư thế chấp cổ phiếu mình mua để vay tiền mua thêm cổ phiếu, gia tăng lợi nhuận. Tuy nhiên, tính toán và sử dụng Margin ở mức nào để có lợi nhất thì không phải ai cũng nắm được.
I. Margin là gì?
Margin là đòn bẩy tài chính quan trọng được nhà đầu tư chứng khoán thường xuyên sử dụng. Sử dụng Margin sẽ giúp nhà đầu tư tối ưu lợi nhuận từ nguồn vốn sẵn có. Tuy nhiên, việc sử dụng Margin cũng tiềm ẩn những rủi ro cháy tài khoản đến cho nhà đầu tư.
Margin - tiếng Việt là Giao dịch ký quỹ thường được nhà đầu tư sử dụng nhằm vay tiền của công ty chứng khoán để đầu tư. Đây là một dạng đòn bẩy tài chính trong đó nhà đầu tư có thể thế chấp những cổ phiếu trong danh mục của mình, rồi dùng khoản thế chấp đó để vay tiền từ công ty chứng khoán để mua thêm cổ phiếu.
Sử dụng Margin giúp nhà đầu tư tối ưu được nguồn vốn sẵn có để gia tăng lợi nhuận nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro nếu quá lạm dụng hình thức này.
.jpg)
Margin là một trong những đòn bẩy tài chính quan trọng trong chứng khoán
Để dễ hiểu, bạn có thể tham khảo ví dụ về Margin trong chứng khoán như sau: Nhà đầu tư có vốn 200 triệu đồng nhưng có thể vay để mua cổ phiếu lên đến 300 triệu khi công ty chứng khoán cấp tỷ lệ Margin là 1:1:5. Nếu tỷ lệ đòn bẩy là 1:2 thì nhà đầu tư có thể nâng Margin lên 400 triệu để mua gấp đôi số chứng khoán đang có giá tốt, khi bán lại sẽ thu về lợi nhuận gấp đôi.
Về tỷ lệ đòn bẩy, số tiền nhà đầu tư được vay từ công ty chứng khoán phụ thuộc vào lượng cổ phiếu đang nắm giữ và quy định của công ty chứng khoán vào thời điểm cụ thể.
Do việc quá lạm dụng đòn bẩy tài chính Margin sẽ dẫn đến nhiều hệ lụy nên nhà đầu tư chỉ nên sử dụng Margin khi thỏa mãn các yêu cầu sau:
- Khi có kinh nghiệm thị trường, nắm rõ cách đọc biểu đồ và phân tích kỹ thuật, hiểu về cơ chế và xu hướng thị trường.
- Khi thị trường có dấu hiệu tăng trưởng ổn định và rõ ràng.
- Chỉ nên dùng Margin trong giao dịch ngắn hạn, dùng cho giao dịch dài hạn sẽ tiềm ẩn nhiều rủi ro trong khi hiệu quả không cao.
II. Vai trò của Margin trong đầu tư chứng khoán
Lợi ích lớn nhất khi nhà đầu tư sử dụng Margin là có thể tối ưu nguồn lực của bản thân. Khi đăng ký vay ký quỹ, nhà đầu tư có thể mua được nhiều cổ phiếu hơn dựa trên việc ký quỹ chính số cổ phiếu mình có.
Khi sử dụng Margin,cổ phiếu tăng giá sẽ đem về nhiều lợi nhuận hơn, giá trị tài sản ròng theo đó cũng sẽ gia tăng, đầu tư có thể tiếp tục mua thêm cổ phiếu để tăng thêm lợi nhuận.
Tuy nhiên, nếu khi cổ phiếu giảm giá thì giá trị tài sản ròng của nhà đầu tư cũng sẽ giảm nhanh chóng. Giá trị giảm sẽ tương ứng với tỷ lệ đòn bẩy nhà đầu tư sử dụng. Ví dụ: nếu nhà đầu tư sử dụng tỷ lệ đòn bẩy 1:2 thì sẽ lỗ gấp 2 lần so với bình thường.
Dùng Margin khéo léo sẽ giúp nhà đầu tư thu về gấp đôi lợi nhuận
Khi giá trị tài sản ròng giảm, công ty chứng khoán sẽ yêu cầu nhà đầu tư bổ sung thêm tài sản đảm bảo (tiền hoặc cổ phiếu). Nếu không bổ sung thêm tài sản đảm bảo thì nhà đầu tư sẽ phải bán bớt cổ phiếu để giảm tiền vay, về đúng tỷ lệ đòn bẩy quy định của công ty chứng khoán.
III. Những quy định về vay Margin
Để thực hiện các giao dịch chứng khoán ký quỹ, nhà đầu tư cần nắm được những quy định sau:
Các công ty chứng khoán sẽ cho nhà đầu tư vay vốn để tham gia thị trường, nhưng phải đảm bảo các điều kiện cụ thể.
Tỷ lệ ký quỹ ban đầu và tỷ lệ ký quỹ duy trì theo hợp đồng đã ký với công ty chứng khoán phải được duy trì.
Vay Margin cần tuân theo quy định của công ty và Ủy ban chứng khoán Nhà nước
Khi công ty chứng khoán không còn đủ điều kiện để cung cấp dịch vụ vay ký quỹ cần dừng ngay việc ký mới, gia hạn hợp đồng và báo cáo bằng văn bản cho Ủy ban Chứng khoán Nhà nước trong vòng 48 giờ. Ủy ban Chứng khoán Nhà nước sẽ ban hành hướng dẫn hoạt động ký quỹ và có quyền tạm ngưng các giao dịch ký quỹ tại công ty đó nhằm ổn định thị trường.
IV. Những khái niệm liên quan tới Margin chứng khoán
Những khái niệm liên quan đến Margin gồm có call Margin và full Margin - đây là những khái niệm rất quan trọng gắn liền với hoạt động ký quỹ mà bạn cần biết.
Full Margin - Ký quỹ tối đa
Full Margin là trạng thái nhà đầu tư sử dụng tối đa tỷ lệ ký quỹ để mua mã cổ phiếu mình mong muốn. Tỷ lệ cho vay ký quỹ tối đa - Full Margin được Ủy ban chứng khoán Việt Nam quy định là 1:2.
Khi vay Full Margin, nhà đầu tư cần phải theo dõi những biến động xảy ra ở trên thị trường. Vì khi thị trường giảm mạnh mà bạn không kịp cắt lỗ thì rủi ro cháy tài khoản sẽ rất cao và nhà đầu tư sẽ nhận được margin call - cuộc gọi từ công ty chứng khoán.
Ví dụ:
Có một mã cổ phiếu A được đánh giá là có tiềm năng tăng trưởng tốt trong thời gian tới. Bạn có 20.000.000 đồng để mua 1.000 cổ phiếu A đó. Nhưng với mong muốn có thể sinh lời nhiều hơn, bạn quyết định vay Margin của công ty chứng khoán với tỷ lệ 1:2. Có nghĩa là, bạn sẽ vay Công ty Chứng khoán thêm 20.000.000 đồng nữa để mua thêm 1.000 cổ phiếu A nữa.
Full Margin có thể đem lại lợi nhuận gấp đôi nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro
Call Margin - Lệnh gọi ký quỹ
Call Margin là cuộc gọi từ công ty chứng khoán đề nghị khách hàng nộp tiền hoặc tăng số lượng chứng khoán thế chấp nhằm giữ cho tỷ lệ vay Margin ở mức an toàn. Nhà đầu tư sẽ nhận được call margin khi tỷ lệ “Giá trị tài sản ròng/Giá trị chứng khoán” nhỏ hơn tỷ lệ ký quỹ do công ty chứng khoán quy định.
Công ty Chứng khoán đưa ra tỷ lệ ký quỹ duy trì 40%. Nhà đầu tư đang có 20 triệu đồng và vay ký quỹ từ Công ty Chứng khoán 10 triệu để mua cổ phiếu A. Tài sản đảm bảo cho khoản vay chính là khối lượng cổ phiếu A.
Nếu cổ phiếu A bị giảm 45% so với giá trị mua vào, nhà đầu tư sẽ lỗ 9.000.000 đồng khi KHÔNG “Margin”. Tuy nhiên, nếu như sử dụng “Margin” với sức mua là 30.000.000 đồng thì giá trị chứng khoán ngay tại thời điểm đó chỉ còn 16.500.000 đồng, điều đó có nghĩa là nhà đầu tư sẽ lỗ 13.500.000 đồng. Lúc này, trừ đi phần vay từ Margin của Công ty Chứng khoán 10.000.000 đồng, nhà đầu tư chỉ còn 6.500.000 đồng so với ban đầu có 30.000.000 đồng.
Tỷ lệ tài sản ròng/giá trị chứng khoán ngay thời điểm thua lỗ = 6.500.000/16.500.000 = 39%. tỷ lệ này thấp hơn tỷ lệ ký quỹ 40% cần phải duy trì nên Công ty Chứng khoán sẽ “Call Margin” đến nhà đầu tư.
Margin level - Hạn mức Margin
Khi mở tài khoản ký quỹ, công ty chứng khoán sẽ cấp một hạn mức nhất định cho nhà đầu tư - đây là giá trị tối đa mà nhà đầu tư có thể thực hiện vay từ công ty chứng khoán.
V. Công thức tính tỷ lệ vay Margin
Tỷ lệ vay tỷ lệ ký quỹ là tỷ lệ cho vay tối đa của công ty chứng khoán đối dựa trên giá trị tài sản ròng của nhà đầu tư.
Công thức tính tỷ lệ ký quỹ Margin
M = (V – L) / V = Tài sản ròng của nhà đầu tư / Tổng giá trị chứng khoán
Trong đó:
M: Tỷ lệ Margin/tỷ lệ ký quỹ.
V: Tổng giá trị chứng khoán tính theo giá thị trường.
L: Tổng giá trị khoản vay bao gồm gốc và lãi.
Ví dụ:
Nhà đầu tư chỉ có 2 tỷ nhưng có thể đầu tư tối đa 4 tỷ, khi đó tỷ lệ margin là 1:2. Thực tế, một số công ty chứng khoán lách luật có thể cho vay với tỷ lệ 1:3 hay 1:4.
VI. Tác động của Margin tới nhà đầu tư
Công cụ Margin được khá nhiều nhà đầu tư sử dụng làm đòn bẩy gia tăng lợi nhuận nhưng cũng sẽ kèm theo mức độ rủi ro cao. Vì thế, khi sử dụng Margin, bạn cần theo dõi sát sao thị trường để có hành động kịp thời.
Khi giá cổ phiếu tăng, thị trường cũng có xu hướng tăng và giá trị tài sản ròng của nhà đầu tư cũng tăng theo. Với xu hướng này, nhà đầu tư sẽ càng mua thêm nhiều cổ phiếu để tiếp tục gia tăng lợi nhuận nhanh chóng.
Ngược lại, khi giá cổ phiếu giảm, giá trị tài sản ròng của nhà đầu tư cũng giảm tương đương với tỷ lệ đòn bẩy, nếu ký quỹ tỷ lệ 1:1 thì bạn sẽ lỗ 1 lượng tương đương, tỷ lệ ký quỹ là 1:2 thì bạn lỗ gấp đôi.
Đây là 2 xu hướng thường thấy khi nhà đầu tư sử dụng đòn bẩy margin, trường hợp thứ 2 xảy ra là điều không ai muốn, tuy nhiên khi xu hướng này diễn ra, nhà đầu tư cần kịp thời bán bớt cổ phiếu hoặc bổ sung tiền mặt vào tài khoản ký quỹ nếu không muốn nhận được margin call.
VII. Các trường hợp nên và không nên sử dụng Margin
Mặc dù Margin có thể giúp nhà đầu tư gia tăng lợi nhuận nhanh chóng khi giá cổ phiếu tăng nhưng cũng làm cho tài sản nhanh chóng “bốc hơi” khi cổ phiếu giảm giá. Margin giống như một con dao hai lưỡi, mà chỉ những nhà đầu tư thật sự kinh nghiệm, sẵn sàng chấp nhận rủi ro. Nhà đầu tư mới, ít kinh nghiệm và chưa thành thạo phân tích thị trường thì không nên dùng.
Chỉ nên dùng Margin - ký quỹ khi giao dịch ngắn hạn
Chỉ nên vay ký quỹ khi thị trường có dấu hiệu tăng trưởng rõ ràng. Thị trường có dấu hiệu chưa rõ ràng thì không nên dùng.
Chỉ nên sử dụng Margin trong các giao dịch ngắn hạn, không dùng có đầu tư dài hạn sẽ tiềm ẩn nhiều rủi ro.
Chỉ nên vay ký quỹ để đầu tư vào các cổ phiếu có tính thanh khoản tốt như Cổ phiếu trong rổ VN30, cổ phiếu Bluechip, không nên vay margin đầu tư vào cổ phiếu tăng trưởng chậm, có lợi nhuận thấp không đủ bù phần lãi vay.
VIII. Vay Margin được bao nhiêu và lãi suất như thế nào?
Số tiền nhà đầu tư được vay tùy thuộc vào số lượng và giá trị cổ phiếu họ đang nắm giữ, vào từng thời điểm, vào từng công ty chứng khoán mà tỷ lệ đòn bẩy do đó cũng khác nhau.
Ví dụ nếu nhà đầu tư đang có tài sản là 100 triệu (bao gồm cả tiền và cổ phiếu), công ty chứng khoán cho phép nhà đầu tư vay margin tỷ lệ đòn bẩy 1:1:5 mua đến 150 triệu. Nếu tỷ lệ đòn bẩy là 1:2 thì nhà đầu tư có thể mua đến 200 triệu, nếu tỷ lệ đòn bẩy là 1:3 thì nhà đầu tư có thể mua đến 300 triệu.
Hiện nay, Ủy ban chứng khoán nhà nước cũng cho phép mua những cổ phiếu tốt nhất trên thị trường với tỷ lệ vay 50% (tỷ lệ đòn bẩy 1:2). Tuy nhiên, một số công ty chứng khoán lách luật cho vay tới 1:3 hoặc 1:4 đối với những cổ phiếu tốt mà công ty chứng khoán cho là có thể kiểm soát được rủi ro.
IX. Những lưu ý quan trọng khi sử dụng Margin chứng khoán
Margin là đòn bẩy tài chính giúp nhà đầu tư mở rộng vị thế và nâng cao hiệu suất đầu tư nhưng cũng dễ dàng khiến nhà đầu tư cháy tài khoản và nhận được margin call. Nếu bạn đang có ý định vay ký quỹ để tiếp tục đầu tư chứng khoán, hãy ghi nhớ những lưu ý sau:
Luôn sát sao theo dõi diễn biến thị trường, nắm vững phân tích kỹ thuật để dự đoán xu hướng.
Không vay ký quỹ khi thị trường có dấu hiệu downtrend hay tăng không rõ ràng để tránh rủi ro.
Chỉ nên vay Margin với tỷ lệ đòn bẩy là 1:0.5 hoặc 1:1 để đảm bảo kiểm soát tốt, giảm tỷ lệ rủi ro thua lỗ lớn, cháy tài khoản. Theo nhiều chuyên gia, bạn không nên sử dụng quá 1% số tiền trong tài khoản để thực hiện 1 giao dịch ký quỹ. Quy tắc này nhằm hạn chế rủi ro tài chính từ những biến động khó kiểm soát từ thị trường.
Hãy dùng Margin một cách khôn ngoan
Chỉ nên vay margin đầu tư cho cổ phiếu thanh khoản tốt trong giao dịch ngắn hạn, không vay dài hạn để tránh thua lỗ do không bán được cổ phiếu.
Về bản chất, vay margin là vay tiền của công ty chứng khoán để đầu tư và phải trả lãi, phí do đó chỉ nên đầu tư nếu thấy cổ phiếu thực sự có tiềm năng tăng giá.
Hy vọng những thông tin TOPI chia sẻ trên đây có thể giúp các bạn hiểu được margin là gì và tính thế nào, nên dùng khi nào hiệu quả nhất.
