Đối với các nhà đầu tư mới, việc tìm hiểu kỹ càng về cổ tức và cách chi trả cổ tức của công ty trước khi bắt đầu giao dịch cổ phiếu là một điều cực kỳ cần thiết. Việc này cũng một phần phản ánh tình hình hoạt động của công ty bạn định đầu tư ra sao và bạn sẽ dễ dàng hoạch định chiến lược đầu tư hơn. Bên cạnh đó, cách trả cổ tức ra sao cũng là câu hỏi mà nhiều nhà đầu tư mới quan tâm.
1. Cổ tức là gì?
Theo Luật Doanh nghiệp năm 2020, cổ tức chính là khoản lợi nhuận ròng được trả cho mỗi cổ phần. Cổ tức có thể trả dưới nhiều hình thức như tiền mặt, cổ phần hoặc tài sản khác từ chính nguồn lợi nhuận được giữ lại của công ty, đảm bảo rằng công ty đã thực hiện hết các nghĩa vụ về tài chính.
Chia cổ tức cũng là việc doanh nghiệp trích một phần lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh của mình để chi trả cho các cổ đông trong công ty.
Cổ tức là khái niệm cơ bản trên thị trường tài chính
Mục đích cơ bản của việc kinh doanh này chính là tạo ra lợi nhuận cho chủ sở hữu doanh nghiệp. Những người nắm giữ cổ phiếu được gọi là cổ đông – họ sẽ nhận được một phần lợi nhuận được trích từ lợi nhuận kinh doanh của cả công ty.
Hiểu đơn giản hơn, nhà đầu tư sẽ bỏ tiền ra để mua và nắm giữ cổ phiếu, họ sẽ được trả “lãi” dựa trên số cổ phiếu mình có (tức số tiền đã bỏ ra). Doanh nghiệp cũng không dành toàn bộ thu nhập để chia cổ tức cho cổ đông, mà hầu hết dùng để tái đầu tư, lập các quỹ dự phòng trong tương lai… phần còn lại mới được dùng để chi trả cho các cổ đông.
2. Tỷ lệ trả cổ tức là gì?
Tỷ lệ chi trả cổ tức (hay Dividend Payout Ratio) còn được hiểu là tỉ lệ của tổng số tiền cổ tức doanh nghiệp chi trả cho cổ đông trên thu nhập ròng (là Net income).
Đây là tỷ lệ phần trăm thu nhập hay lãi mà doanh nghiệp trả cho cổ đông dưới dạng cổ tức. Số tiền chưa trả cho cổ đông sẽ được công ty giữ lại để trả nợ hoặc tái đầu tư vào hoạt động kinh doanh tiếp theo. Doanh nghiệp trả cổ tức cho cổ đông sau khi đã thực hiện xong các nghĩa vụ tài chính theo quy định của pháp luật và điều lệ công ty.
Tính tỷ lệ chi trả cổ tức bằng công thức nào?
Tỷ lệ chi trả cổ tức (%) được tính = Cổ tức hàng năm dựa trên mỗi cổ phiếu / Lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu = Cổ tức / Thu nhập ròng
Ngoài ra, tỉ lệ chi trả cổ tức cũng có thể được tính theo công thức
Tỷ lệ chi trả cổ tức (%) được tính = 1 – Tỉ lệ lợi nhuận được giữ lại
Từ công thức tính trên, ta thấy rằng tỷ lệ chi trả cổ tức thể hiện được một công ty trả bao nhiêu tiền cho cổ tức so với số lợi nhuận ròng mà công ty có được sau thời gian kinh doanh. Đồng thời thể hiện được sự tương quan giữa số cổ tức đã được trả cho cổ đông và lợi nhuận giữ lại của công ty đó để tái đầu tư mở rộng công ty, trả nợ, hay quay vòng kinh doanh...
Các nhà đầu tư có thể tự theo dõi tỷ lệ chi trả cổ tức để nắm được số lãi mình nhận được từ doanh nghiệp hay công ty nào đó, và có những quyết định đúng đắn cho việc đầu tư trong thời gian tiếp theo một cách kịp thời nhất.
3. Tìm hiểu về ưu và nhược điểm của cổ tức
Ưu và nhược điểm của cổ tức được chia thành hai hình thức là trả cổ tức bằng tiền mặt và trả cổ tức bằng cổ phiếu, cụ thể như sau:
Chia cổ tức bằng tiền mặt và chia cổ tức bằng cổ phiếu
Hình thức trả cổ tức cho nhà đầu tư bằng tiền mặt
a. Ưu điểm của hình thức này:
- Mang lại cho cổ đông cảm giác chắc chắn hơn khi tìm kiếm lợi nhuận trong đầu tư cổ phiếu. Đối với những nhà đầu tư phòng thủ, việc nhận tiền mặt từ công ty mang tính đảm bảo hơn, chắc chắn nhiều so với việc bị giữ lại tiền và chạy theo những cơ hội “hào nhoáng”, tuy nhiên lại thiếu đi sự chắc chắn.
- Chứng minh là doanh nghiệp có dòng tiền an toàn, quay vòng tốt, vững mạnh khi đầu tư. Lưu ý, nên xem xét thời gian chi trả trong thời gian dài và đi kèm với sự tăng trưởng, cẩn thận với những công ty đang vay nợ nhằm trả tiền cổ tức.
b. Nhược điểm của hình thức này:
- Doanh nghiệp thường sẽ phải chịu thuế 2 lần: thuế thu nhập doanh nghiệp và cả thuế thu nhập cá nhân.
- Đối với doanh nghiệp đang gặp phải những khó khăn về tài chính hay đang trong giai đoạn phát triển nhanh, việc trả cổ tức bằng tiền mặt sẽ là giảm lượng tiền của công ty khiến công ty thiếu hụt tiền để mở rộng sản xuất kinh doanh trong lần kế tiếp, ảnh hướng đến sự phát triển.
Hình thức chia trả cổ tức bằng tiền mặt
Xem thêm: Chi trả cổ tức bằng tiền mặt là gì? Ưu và nhược điểm của hình thức này
Cổ tức trả cho nhà đầu tư bằng cổ phiếu hoặc cổ phiếu thưởng
a. Ưu điểm của hình thức này:
- Đối với cổ phiếu ít thanh khoản, trả cổ tức bằng cổ phiếu có thể làm tăng tính thanh khoản cho thị trường, giảm thiểu được các rủi ro thanh khoản và thị giá giúp các nhà đầu tư khác dễ dàng có thể mua cổ phiếu, từ đó kéo theo giá cổ phiếu cũng sẽ tăng.
- So với thuế đánh vào cổ tức bằng tiền mặt như trên, nhà đầu tư có thể tránh bị đánh thuế 2 lần.
- Doanh nghiệp có thể giữ lại tiền để tiếp tục khắc phục khó khăn, đầu tư vào các dự án mang lại lợi nhuận lâu dài, mở rộng sản xuất, quay vòng vốn...
b. Nhược điểm của hình thức này:
- Vốn hóa không đổi, các nhà đầu tư phải chờ từ 2 – 3 tháng để cổ phiếu mới phát hành có thể về tài khoản mới để bán được cổ phiếu và trả cổ tức.
- Giá cổ phiếu cũng sẽ giảm thêm nếu doanh nghiệp có những đầu tư vào các dự án không hiệu quả, kém thu hồi vốn.
- Có những trường hợp còn bị dính thêm vào cổ phiếu lẻ và khó bán đi được.
Truy cập ngay: https://topi.vn/chia-co-tuc-bang-co-phieu.html
4. Ý nghĩa của việc trả cổ tức là gì?
Việc doanh nghiệp chi trả cổ tức cho các nhà đầu tư góp phần giúp giảm lượng tiền lưu thông đối với công việc kinh doanh nói chung. Bên cạnh đó, mục tiêu cốt lõi nhất của việc trả cổ tức vẫn là chia lời cho những chủ sở hữu doanh nghiệp bằng việc đầu tư vào cổ phần qua số vốn được sử dụng.
Việc trả cổ tức bên cạnh đó còn giúp thể hiện được: Doanh nghiệp đó có đang hoạt động có lãi hay không, nhà đầu tư hoàn toàn có thể yên tâm hơn vào cổ phiếu đang nắm giữ, đồng thời từ đó sẽ có được nguồn thu nhập thụ động lâu dài.
Cổ phiếu hay cổ tức được coi là kênh giúp mang lại nguồn thu nhập thụ động lâu dài cho các cổ đông. Vì vậy việc đầu tư vào cổ phiếu hay cổ tức và hy vọng nhận lợi nhuận thường được diễn ra trong dài hạn, với những người muốn sinh lời trong thời gian ngắn hạn thì có thể tham khảo kỹ trước khi tiến hành mua cổ tức của các doanh nghiệp.
Trả cổ tức cho nhà đầu tư luôn là vấn đề mà nhiều người đầu tư cổ phiếu quan tâm
Doanh nghiệp tiến hành chi trả cổ tức theo năm là chủ yếu, bạn cần nắm giữ cổ phiếu của doanh nghiệp đó chứ không thể mua đi/bán lại ra vào trên thị trường như các loại cổ phiếu. Điều này tương tự với việc gửi tiền để nhận lãi suất ngân hàng theo các kỳ hạn đã được lựa chọn.
5. Trả cổ tức bằng tiền mặt hay cổ phiếu, cái nào có lợi hơn?
Hình thức trả cổ tức cho cổ đông bằng tiền mặt
Hình thức trả cổ tức bằng tiền mặt, doanh nghiệp sẽ trả cổ tức trực tiếp cho cổ đông của mình bằng tiền mặt. Hội đồng quản trị của doanh nghiệp sẽ căn cứ trên kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp đó và các kế hoạch kinh doanh để quyết định tỷ lệ chi trả cổ tức bằng tiền mặt như thế nào.
Như đã phân tích ở trên, hình thức này giúp nhà đầu tư có thể an tâm với số vốn mình đầu tư bởi công ty đang có vốn quay vòng lớn.
Tỷ lệ chi trả cổ tức bằng tiền mặt là tỷ lệ của tổng số tiền cổ tức chi trả cho các cổ đông trên thu nhập ròng của doanh nghiệp, đó cũng có thể hiểu là phần trăm thu nhập trả cho cổ đông dưới dạng cổ tức.
So sánh 2 hình thức trả cổ tức phổ biến hiện nay
Hình thức trả cổ tức cho các cổ đông bằng cổ phiếu
Cổ tức được trả bằng cổ phiếu là việc doanh nghiệp thay vì trả cổ tức tiền mặt như hình thức trên hay mua lại cổ phiếu thì sẽ phát hành thêm các cổ phiếu cho cổ đông.
Việc phát hành cổ tức bằng cổ phiếu này cũng không làm thay đổi vốn chủ sở hữu cũng như tỷ lệ nắm giữ của mỗi cổ đông trong doanh nghiệp sẽ không thay đổi. Các doanh nghiệp có thể tiến hàng trả cổ tức bằng cổ phiếu từ các nguồn như:
- Lợi nhuận sau nộp thuế khi chưa được phân phối.
- Thặng dư số vốn cổ phần.
- Các quỹ dự phòng của doanh nghiệp ví dụ như quỹ đầu tư và phát triển.
Tuy nhiên, các nhà đầu tư cần lưu ý phân biệt giữa dạng cổ phiếu và cổ phiếu thưởng khi được doanh nghiệp trả cổ tức khi đến hạn bằng cổ phiếu.
Như vậy, mỗi hình thức trả cổ phiếu khác nhau lại có một ưu thế khác nhau, tùy vào từng nhu cầu và mong muốn của nhà đầu tư, để có thể quyết định lựa chọn vào doanh nghiệp có cách trả cổ tức theo mong muốn.
6. Những lưu ý quan trọng cần phải biết về cổ tức
Sau đây là một vài lưu ý khá quan trọng liên quan đến cổ tức mà các nhà đầu tư không nên bỏ qua.
Nắm bắt được lịch chia cổ tức của các doanh nghiệp
Thực tế trong khoản thời gian doanh nghiệp hay công ty có thông báo tiến hành chi trả cổ tức, giá trên thị trường của cổ phiếu của doanh nghiệp sẽ có sự thay đổi đáng kể. Sau ngày tiến hành chi cổ tức, giá cổ phiếu thường sẽ được điều chỉnh giảm theo tỷ lệ chi trả cổ tức.
Lúc này nhà đầu tư có thể sở hữu cổ phiếu của doanh nghiệp hay công ty đó với mức giá tốt hơn so với thời gian trước khi chia cổ tức.
Nếu bạn không phải là cổ đông của công ty chuẩn bị tiến hành chia cổ tức, việc nắm rõ lịch chia cổ tức của doanh nghiệp đó giúp bạn chớp thời cơ mua vào hay bán ra chốt lời hiệu quả hơn.
Theo dõi thời gian chia cổ tức của doanh nghiệp mà bạn nắm giữ cổ phiếu
Nhận cổ tức được chi trả như thế nào?
Có nhiều hình thức chi trả cổ tức như đã phân tích ở trên, nhưng trả bằng tiền mặt và bằng cổ phiếu vẫn đang được áp dụng nhiều hơn.Nếu hình thức chi trả bằng cổ phiếu, thì cổ phiếu sẽ được chuyển trực tiếp vào tài khoản chứng khoán của cổ đông đó.
Thời gian cổ phiếu được chuyển vào tài khoản giao động từ 30 – 60 ngày sau khi doanh nghiệp tiến hành hoàn tất mọi thủ tục cần thiết.
Cổ tức bằng tiền mặt thì bao lâu về tài khoản?
Đối với cổ tức trả bằng tiền mặt, bạn có thể nhận các thông qua tài khoản chứng khoán của mình đã đăng ký trước đó, bằng hình thức nhận séc hoặc qua bưu điện gửi trực tiếp tới nhà.
Thời gian nhận tiền mặt có thể kéo dài từ 1,5 tháng đến 2 tháng, sau khi doanh nghiệp đã hoàn tất các thủ tục, quy định niêm yết cổ phiếu trên thị trường.
Với những chia sẻ trên, TOPI hy vọng mỗi nhà đầu tư, đang có ý định trở thành các cổ đông của một doanh nghiệp nào đó, phần nào nắm được các thông tin hữu ích về cổ tức và cách chi trả cổ tức trong đầu tư chứng khoán để đầu tư thành công và hiệu quả.
