Có rất nhiều loại cổ phiếu: A Shares, B Shares, C Shares, D Shares, I Shares, R Shares, Z Shares. Mỗi loại cổ phiếu sẽ có chức năng và quyền hạn khác nhau. Bạn có thể đầu tư vào một công ty theo nhiều cách, có thể mua cổ phiếu hoặc tham gia các quỹ tương hỗ.
Đặc biệt phải lưu ý một điều mỗi loại cổ phiếu (share class) sẽ có đặc quyền riêng biệt như quyền cổ đông, quyền đối với vốn, quyền biểu quyết, quyền cổ tức và những quyền khác. Trong bài viết này, chúng ta sẽ đi sâu vào khái niệm share class (loại cổ phiếu)
I. Share Class là gì?
Trong lĩnh vực tài chính, share class hay share classification là từ để chỉ một loại chứng khoán cụ thể, có thể là cổ phiếu phổ thông hoặc chứng chỉ quỹ tương hỗ.
Thường thì có rất nhiều loại cổ phiếu phổ thông với các quyền và đặc quyền khác nhau, có thể kể đến là cổ phiếu loại A (A Shares), B Shares, C Shares, D Shares.
Thông qua nó, vốn hoạt động của công ty tăng nhưng ban lãnh đạo công ty vẫn giữ được quyền kiểm soát, quyền quản lý các hoạt động chủ chốt của công ty, hạn chế sự kiểm soát của các cổ đông, phân chia lợi tức rõ ràng theo từng nhóm cổ đông và bảo vệ công ty khỏi những vụ mua bán bất lợi.
Chứng chỉ quỹ tương hỗ cũng có nhiều loại cổ phiếu có tỷ lệ chi phí, phí mua/bán, mức yêu cầu đầu tư ban đầu tối thiểu khác nhau.
Là một nhà đầu tư, điều quan trọng là bạn phải phân biệt được các loại cổ phiếu mà bạn mua để hưởng quyền và nghĩa vụ tương đương.
Khái niệm về share classification trong lĩnh vực chứng khoán
Ưu điểm khi phân chia ra các loại cổ phiếu:
Giúp ban lãnh đạo công ty vẫn giữ được quyền kiểm soát, quyền quản lý các hoạt động chủ chốt của công ty, hạn chế sự kiểm soát của các cổ đông;
Trao quyền kiểm soát cho một số cổ đông đối với cổ tức dựa trên loại cổ phiếu mà cổ đông nắm giữ, như quyền biểu quyết chẳng hạn;
Trong trường hợp công ty giải thể, công ty có thể hạn chế hoặc từ chối trả lợi tức cho một số cổ đông nhất định;
Phân chia được thành từng nhóm cổ đông, sẽ có nhóm cổ đông nhận lợi tức và tỷ lệ cổ tức cố định trước và nhóm cổ đông nhận lợi tức sau;
Bảo vệ công ty khỏi những vụ mua bán bất lợi;
Tăng được vốn cổ phần mà không làm giảm quyền kiểm soát của các thành viên sáng lập, từ đó việc đưa ra các quyết định về các kế hoạch chia sẻ lợi nhuận cũng không bị ảnh hưởng bởi người khác.
II. Đặc điểm của Share Class
Những đặc điểm cơ bản của share class
1. Cổ phiếu phổ thông
Một công ty đại chúng có thể phát hành nhiều loại cổ phiếu phổ thông (loại A, B, C, D). Cổ phiếu nhiều tầng này được quyết định khi công ty lần đầu phát hành cổ phiếu (IPO) ra thị trường sơ cấp. Chẳng hạn, họ phát hành cổ phiếu A cho nhà đầu tư mới, cổ phiếu B cho cổ đông hiện hữu hoặc các bên liên quan.
Việc phát hành này vừa huy động được vốn mà vẫn duy trì quyền kiểm soát và đưa ra các quyết định quan trọng trong công ty. Trong trường hợp này thì cổ phiếu loại B thường có quyền biểu quyết cao hơn.
Phát hành loại cổ phiếu phổ thông ra thị trường
Ta lấy ví dụ, công ty Google đã phát hành cổ phiếu hai tầng, loại cổ phiếu kép trong quá trình chuyển đổi công ty thành Alphabet Inc. Năm 2015, công ty đã phát hành 3 loại là cổ phiếu loại A, loại B và cổ phiếu loại C. Dù cả chúng đều có giá trị như nhau nhưng cổ phiếu loại B chỉ dành cho ban quản lý và các bên kiểm soát khác, không có mặt trên thị trường, cổ phiếu loại C không có quyền biểu quyết, cổ phiếu loại A có một phiếu bầu cho mỗi cổ phiếu.
2. Cổ phiếu trong quỹ tương hỗ
Trong quỹ tương hỗ cũng có nhiều loại cổ phiếu, dù ở trong cùng một danh mục đầu tư, cùng một mục tiêu và chính sách đầu tư, nhưng có chi phí giao dịch khác nhau, số tiền đầu tư cũng khác nhau, ảnh hưởng đến hiệu suất của chúng.
Phổ biến nhất là cổ phiếu loại A, cổ phiếu này phải chịu phí gia nhập, phải trả khi mua cổ phiếu. Ban đầu thì có vẻ phí này khá tốn kém nhưng nếu nắm giữ trong thời gian dài thì bạn sẽ thấy ít hơn.
Cổ phiếu trong quỹ tương hỗ được rất nhiều người quan tâm
Cổ phiếu loại B chịu phí rút vốn, phí hóa hồng khi bán. Nếu gia nhập quỹ tương hỗ trong thời gian dài thì các khoản phí này sẽ tiếp tục giảm cho đến khi bằng 0. Sau 7 năm, cổ phiếu loại B được quyền chuyển đổi thành cổ phiếu loại A.
Chi tiết các loại cổ phiếu khác được trình bày trong phần ở bên dưới.
3. Cổ phiếu cổ phần tổ chức
Các loại cổ phiếu khác với ký hiệu I, R, N, X, Y là những cổ phần của các tổ chức. Các quỹ tương hỗ chỉ cung cấp các cổ phiếu này với những người có giá trị tài sản ròng cao hoặc các nhà đầu tư là tổ chức với số lượng tiền gửi rất lớn.
Loai cổ phiếu cổ phần tổ chức là loại cổ phiếu có giá trị tài sản ròng cao
Thực tế trên thị trường, một số nhà đầu tư là nhà đầu tư tổ chức đủ điều kiện để mua và sở hữu cổ phần của một đơn vị tổ chức, doanh nghiệp nào đó. Họ thường là các nhà quản lý đầu tư các quỹ hưu trí, quản lý các khoản tài trợ, cơ quan chính phủ, pháp đoàn đầu tư về bảo hiểm…
III. Các loại cổ phiếu trong Share Class phổ biến
Cổ phiếu loại A: có thể là cổ phần phổ thông hay cổ phần ưu đãi. Những cổ phiếu loại A có thể được chuyển đổi sang cổ phiếu loại khác tại một mức tỷ lệ ưu đãi nào đó. Loại A sẽ không có nhiều lợi ích về cổ tức, bán tài sản và quyền biểu quyết so với những loại cổ phiếu khác. Trường hợp quỹ tương hỗ, cổ phiếu loại A có phí gia nhập (front-end load) xấp xỉ khoảng 6% số tiền đầu tư/mỗi nhà đầu tư.
Cổ phiếu loại B: có thể là cổ phần phổ thông hay cổ phần ưu đãi. Chúng có quyền biểu quyết khác với loại A. Trường hợp quỹ tương hỗ, cổ phiếu loại B không cần đóng phí gia nhập, nhưng sẽ tính phí doanh thu hoãn lại (contingent deferred sales charge - CDSC), phí rút vốn (back-end load).
Cổ phiếu loại C: đây là loại cổ phiếu trong quỹ tương hỗ. Các khoản phí phải trả khi sở hữu cổ phiếu loại C: các chi phí liên quan đến tiếp thị, phân phối và dịch vụ, phí rơi vào khoảng 1% của quỹ. Nhà đầu tư thanh toán những khoản phí này thường niên, trong suốt cả năm, không giống loại A và loại B. Với cổ phiếu loại A, các nhà đầu tư trả phí khi mua, với cổ phiếu loại B, nhà đầu tư phải trả phí khi bán. So về tỷ lệ chi phí, phí loại C thấp hơn cổ phiếu loại B, nhưng cao hơn cổ phiếu loại A. Cổ phiếu C không thể chuyển đổi sang loại cổ phiếu khác.
Phân loại share class cơ bản nhất trên thị trường chứng khoán hiện nay
Cổ phiếu loại D: đây là loại cổ phiếu trong quỹ tương hỗ đặc trưng là quỹ không thu phí bán (no-load fund). Tuy nhiên, khi thực hiện các giao dịch sẽ tính các khoản phí về hoa hồng, trả cho người môi giới.
Cổ phiếu loại I: đây là loại cổ phiếu mà tổ chức dành cho các cổ đông và nhà đầu tư. Trong quỹ tương hỗ, đây là loại cổ phiếu có tỷ lệ chi phí thấp nhất, cũng không thu phí bán. Các công ty quỹ thường sử dụng loại cổ phiếu này như một lựa chọn đầu tư cho các tổ chức.
Cổ phiếu loại R: đây là loại cổ phiếu dành cho các nhân viên đã nghỉ hưu. Loại cổ phiếu trong quỹ tương hỗ này có sẵn thông qua kế hoạch nghỉ hưu, chủ yếu do người sử dụng lao động tài trợ, chẳng hạn như quỹ hưu trí 401 (k) của Mỹ.
Cổ phiếu loại Z: đây là loại cổ phiếu dành cho các nhân viên quản lý quỹ, dùng để bồi thường cho họ hoặc họ chủ động mua.
Trên đây là toàn bộ thông tin liên quan tới share class, các loại cổ phiếu phổ biến trên thị trường. Hy vọng kiến thức trên mà TOPI mang đến sẽ giúp các nhà đầu tư hiểu hơn về các loại cổ phiếu, để tìm ra được đâu là loại cổ phiếu phù hợp với mình.
