Sàn chứng khoán là một nơi giúp các công ty có thể huy động được nguồn vốn lớn trong thời gian nhanh chóng đồng thời tăng giá trị tài sản của họ lên mỗi ngày, cho nên rất nhiều đơn vị mong muốn có thể được niêm yết trên các sàn chứng khoán. Vậy điều kiện niêm yết trên sàn chứng khoán mà các công ty phải thỏa mãn là gì?
I. Công ty lên sàn chứng khoán là gì?
Công ty lên sàn chứng khoán là hình thức phát hành chứng khoán ra công chúng lần đầu của một công ty cổ phần sau khi đạt đủ các điều kiện niêm yết trên sàn chứng khoán hay sở giao dịch chứng khoán.
Tại Việt Nam, có 2 sở giao dịch chứng khoán lớn nhất là Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội hay sàn HNX và Sở giao dịch chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh hay sàn HOSE.
Các công ty niêm trên sàn chứng khoán Việt Nam
II. Các điều kiện để công ty được lên sàn chứng khoán Việt Nam
Các điều kiện chung để công ty có thể được niêm yết trên sàn chứng khoán Việt Nam đó là:
Giá trị sổ kế toán của mức vốn điều lệ đã góp tại thời điểm đăng ký phải từ 30 tỷ đồng trở lên;
Tính đến thời điểm đăng ký niêm yết trên sàn chứng khoán thì công ty phải hoạt động dưới hình thức CTCP trên 01 (một) năm - trừ trường hợp là doanh nghiệp Nhà nước cổ phần hoá gắn với niêm yết.
Đến năm đăng ký niêm yết trên sàn chứng khoán phải có lãi trong hoạt động kinh doanh 02 năm liên tục và không có lỗ luỹ kế.
Đến thời điểm đăng ký niêm yết trên sàn chứng khoán công ty không được vi phạm pháp luật, không bị truy cứu trách nhiệm hình sự hay bị kết án bất cứ các tội nào liên quan tới xâm phạm trật tự quản lý kinh tế, hoặc chưa được xoá án tích về các tội danh này.
Đại hội đồng cổ đông đồng ý thông qua các phương án phát hành cũng như phương án sử dụng vốn thu được từ thị trường chứng khoán.
Ít nhất 15% số cổ phiếu có quyền biểu quyết phải được bán cho tối thiểu 100 nhà đầu tư không phải cổ đông lớn của công ty, trường hợp vốn điều lệ của đơn vị phát hành là từ 1,000 tỷ đồng trở lên thì tỷ lệ này sẽ tối thiểu là 10%.
Trước khi công ty chính thức phát hành cổ phiếu IPO thì các cổ đông lớn phải cam kết cùng nhau nắm giữ tối thiểu 20% vốn điều lệ trong ít nhất 01 năm kể từ ngày hoàn tất đợt chào bán.
Ngoài ra, các điều kiện khác đó là có đầy đủ hồ sơ đăng ký niêm yết cổ phiếu hợp lệ, có công ty chứng khoán tư vấn về hồ sơ này, công ty chứng khoán cũng cần có tài khoản phong tỏa nhận tiền mua cổ phiếu từ đợt chào bán.
Các điều kiện để được niêm yết trên các sàn chứng khoán Việt Nam
1. Sàn HoSE
Điều kiện niêm yết trên sàn chứng khoán HOSE gồm:
Giá trị sổ sách trên báo cáo kiểm toán của mức vốn điều lệ tại thời điểm đăng ký chào bán là từ 120 tỷ đồng trở lên;
Tính đến thời điểm đăng ký niêm yết trên sàn chứng khoán thì công ty phải hoạt động dưới hình thức CTCP trên 02 (hai) năm;
Tính đến thời điểm đăng ký niêm yết thì lợi nhuận gần nhất phải đạt tối thiểu 5% trên số vốn, không có nợ quá hạn trên một năm;
Trong vòng 02 năm tính đến thời điểm đăng ký niêm yết, công ty và người đại diện pháp luật không bị xử lý vi phạm liên quan tới các hành vi bị cấm trong hoạt động giao dịch chứng khoán;
Có ít nhất 300 nhà đầu tư không phải cổ đông lớn được quyền mua tối thiểu 20% cổ phiếu có quyền biểu quyết;
Tất cả các khoản nợ của thành viên HĐQT, ban giám đốc, kế toán trưởng, cổ đông lớn và những người có liên quan phải được công khai;
Các cổ đông cá nhân, cổ đông tổ chức và cổ đông lớn của công ty phải cam kết nắm giữ 100% cổ phiếu trong 06 tháng đầu và 50% cổ phiếu trong 06 tháng tiếp theo;
Cổ phiếu của công ty đã giao dịch trên sàn UPCOM ít nhất 02 năm, được sự đồng ý thông qua của đại hội đồng cổ đông công ty;
Hồ sơ đăng ký niêm yết cổ phiếu thoả mãn yêu cầu quy định của sàn HoSE.
Niêm yếu mã cổ phiếu trên sàn chứng khoán HOSE
2. Sàn HNX
Điều kiện niêm yết trên sàn chứng khoán HNX:
Ngoài các điều kiện chung để được niêm yết trên sàn chứng khoán thì:
Giá trị sổ kế toán của mức vốn điều lệ đã góp tại thời điểm đăng ký phải từ 30 tỷ đồng trở lên;
Tính đến thời điểm đăng ký niêm yết trên sàn chứng khoán thì công ty phải hoạt động dưới hình thức CTCP trên 01 (một) năm;
Công ty không vi phạm pháp luật cũng không vi phạm các vấn đề liên quan đến báo cáo tài chính hay kế toán;
Tính đến thời điểm đăng ký niêm yết thì lợi nhuận gần nhất phải đạt tổi thiểu 5% trên số vốn, không có nợ quá hạn trên một năm;
Đến thời điểm đăng ký niêm yết trên sàn chứng khoán công ty không được vi phạm pháp luật, không bị truy cứu trách nhiệm hình sự hay bị kết án bất cứ các tội nào liên quan tới xâm phạm trật tự quản lý kinh tế, hoặc chưa được xoá án tích về các tội danh này;
Các cổ đông dù là cá nhân, tổ chức hay cổ đông lớn, cổ đông sáng lập của công ty đều phải cam kết sẽ nắm giữ 100% cổ phiếu trong 06 tháng đầu và 50% cổ phiếu trong 06 tháng tiếp theo;
Cổ phiếu của công ty đã giao dịch trên sàn UPCOM ít nhất 02 năm, được sự đồng ý thông qua của đại hội đồng cổ đông công ty;
Hồ sơ đăng ký niêm yết cổ phiếu theo đúng yêu cầu của sàn HNX.
Niêm yết mã cổ phiếu trên sàn chứng khoán HNX
3. Sàn UPCOM
Điều kiện niêm yết trên sàn chứng khoán UPCOM:
Giá trị sổ sách của mức vốn điều lệ tại thời điểm đăng ký chào bán là 10 tỷ đồng;
Trước thời điểm đăng ký niêm yết thì công ty phải có lợi nhuận trong 05 năm, không có lỗ luỹ kế;
Đại hội đồng cổ đông đồng ý thông qua các phương án phát hành cũng như phương án sử dụng vốn thu được từ thị trường chứng khoán.
Niêm yếu chứng khoán trên sàn UPCOM
III. Những thách thức và cơ hội cho công ty lên sàn chứng khoán
Việc niêm yết trên sàn chứng khoán sẽ đem lại những lợi ích và khó khăn như thế nào đối với các công ty?
1. Về mặt lợi ích hay cơ hội:
Tạo hình ảnh đẹp cho công ty: Để được niêm yết trên sàn chứng khoán thì các công ty phải có đủ các điều kiện khá phức tạp về vốn và hoạt động kinh doanh, cho nên, nếu thành công thì doanh nghiệp sẽ quảng bá được hình ảnh của công ty với sự uy tín và chất lượng, khiến các nhà đầu tư và đối tác yên tâm hơn về thương hiệu và định vị của công ty, qua đó mở rộng thêm nhiều cơ hội hợp tác và phát triển.
Huy động được một nguồn vốn dài hạn rất nhanh chóng, tốn ít chi phí hơn thông qua việc phát hành cổ phiếu hoặc trái phiếu, đem về nguồn vốn lớn cho tổ chức. Từ đó, giúp tăng giá trị tài sản ròng, việc cầm cố trở nên đơn giản hơn, cũng sẽ được hưởng lãi suất ưu đãi khi vay vốn ngân hàng.
Khi công ty được niêm yết trên sàn chứng khoán, các nhân viên của tổ chức có cơ hội trở thành cổ đông và hưởng lãi trên số vốn góp của mình, tăng thêm một nguồn thu nhập.
Hoạt động của công ty được minh bạch hơn dưới sự giám sát của các nhà đầu tư, cũng giúp tổ chức xây dựng nên hệ thống quản lý chuyên nghiệp với những chiến lược và hoạch định phát triển rõ ràng.
Những lợi ích khi mã cổ phiếu công ty được niêm yết trên sàn chứng khoán
2. Khó khăn và thách thức sẽ là:
Các cổ đông sáng lập tổ chức có khả năng bị mất quyền kiểm soát, bị phân tán quyền sở hữu và có nguy cơ bị thâu tóm. Biến động giao dịch cổ phiếu hàng ngày sẽ khiến cơ cấu về quyền sở hữu của tổ chức bị ảnh hưởng rất lớn, luôn không ổn định;
Thêm chi phí phát sinh, đó là những chi phí đặc thù như lưu ký chứng khoán, thông cáo báo chí, quản trị công ty… Bên cạnh đó, chi phí phát hành chứng khoán ra thị trường cũng khá cao;
Chịu sự giám sát chặt chẽ từ các cơ quan quản lý cũng như các nhà đầu tư. Mỗi một thông tin thay đổi thì đều phải đảm bảo hoàn toàn tuân thủ việc công bố rộng rãi;
Việc chuyển nhượng vốn cổ phần của đội ngũ lãnh đạo công ty bị hạn chế. Họ cũng phải chịu trách nhiệm khá lớn đối với mỗi quyết định thay đổi trong tổ chức.
Trên đây là những thông tin liên quan tới điều kiện niêm yết trên sàn chứng khoán cụ thể theo từng sàn giao dịch HOSE, HNX và UPCOM. Hi vọng bài viết của TOPI có thể mang thông tin hữu ích đến cho các tổ chức đang tìm hiểu về vấn đề này.
