Khi tham gia đầu tư vào thị trường chứng khoán, nhà giao dịch thấy rất nhiều lần thuật ngữ vay margin nhưng không hiểu cụ thể là gì mà được nhiều người sử dụng đến vậy. Bài viết sẽ cung cấp cho bạn những thông tin liên quan tới vay margin hay giao dịch ký quỹ, để bạn có thể sẵn sàng vận dụng vào những chiến thuật giao dịch, thu về lợi nhuận cao hơn gấp nhiều lần.
I. Vay margin là gì?
Trong tài chính, margin hay ký quỹ, đòn bẩy tài chính là tài sản thế chấp mà nhà đầu tư ký gửi với công ty môi giới chứng khoán hoặc sàn giao dịch để trang trải rủi ro tín dụng mà nhà đầu tư đặt ra cho công ty chứng khoán/sàn giao dịch.
Thông tin việc vay margin trên sàn giao dịch chứng khoán hiện nay
Vay margin/giao dịch ký quỹ là việc nhà đầu tư thế chấp tài sản và vay tiền công ty chứng khoán để có thể giao dịch đầu tư với số tiền lớn hơn số vốn sẵn có của họ, tức là vay margin sẽ cho phép bạn mua nhiều chứng khoán hơn bình thường.
Vậy thị trường sẽ ảnh hưởng như thế nào khi nhà đầu tư vay margin? Nếu thị trường đang ở xu hướng tăng, cổ phiếu mà nhà đầu tư nắm giữ cũng tăng thì việc sử dụng vay margin sẽ khiến lợi nhuận của nhà đầu tư tăng hơn gấp nhiều lần. Ở chiều ngược lại, nếu xu hướng chung là giảm giá và cổ phiếu của bạn cũng giảm thì lúc này, sử dụng margin sẽ như một “nhát dao chí mạng”, khiến giá trị tài sản ròng cũng giảm tương ứng với tỷ lệ vay. Chẳng hạn, nhà đầu tư sử dụng tỷ lệ đòn bẩy 1:2 thì lãi gấp 2 mà lỗ cũng gấp 2. Như vậy, tỷ lệ đòn bẩy càng cao thì lãi càng lớn và thiệt hại cũng càng nhiều.
II. Điều kiện và thủ tục vay margin
Để được vay margin thì nhà đầu tư phải thỏa mãn những điều kiện sau đây:
Đã có tài khoản giao dịch tại công ty chứng khoán với thời gian giao dịch tối thiểu là 03 tháng (tính từ thời điểm hoạt động giao dịch đầu tiên);
Không nằm trong các trường hợp chấm dứt hay thu hồi nợ trước hạn;
Đáp ứng đầy đủ các điều kiện và quy định của Uỷ ban Chứng khoán về giao dịch chứng khoán và giao dịch ký quỹ;
Có nguồn thu nhập hay tài sản đảm bảo khả năng thanh toán khoản vay đúng hạn;
Chứng khoán mà nhà đầu tư muốn mua có nằm trong danh sách được ký quỹ và có hạn mức nhất định;
Giao dịch đặt lệnh mua chứng khoán bằng khoản vay margin không được vượt quá khối lượng cổ phiếu hiện có trong tài khoản của nhà đầu tư.
Nhà đầu tư cần có những điều kiện cơ bản để được vay margin
Thủ tục vay margin nhà đầu tư cần chuẩn bị đó là:
Hợp đồng vay ký quỹ chứng khoán theo mẫu của từng công ty chứng khoán phát hành;
Tài khoản chứng khoán đã được xác thực;
Các giấy tờ tuỳ thân (CCCD/hộ chiếu) còn hiệu lực.
Với mỗi công ty chứng khoán khác nhau có thể có thêm một vài thủ tục nhỏ hoặc giấy tờ khác, vì vậy, nhà đầu tư nên liên hệ trực tiếp đến công ty chứng khoán cụ thể để được tư vấn và hoàn tất các tài liệu cần thiết.
III. Cách vay margin nhanh chóng, an toàn
Hầu hết các website và app/ứng dụng chứng khoán hiện nay đã tích hợp sẵn vay margin trong các công cụ sử dụng trong giao dịch. Vì vậy, có hai cách nhanh chóng và an toàn để bạn có thể thực hiện việc vay margin đó là:
Liên hệ với nhà môi giới chứng khoán của bạn, đề nghị kích hoạt dịch vụ vay margin.
3 bước vay margin nhanh chóng, an toàn
Hoặc kích hoạt vay margin ngay trên ứng dụng mobile app thực hiện như sau:
Bước 1: Đăng ký vay margin
+ Với những khách hàng chưa có tài khoản, tải các app của công ty chứng khoán như VNDIRECT, VPS, MBS, VCBS, TCBS... rồi đăng ký mở tài khoản online, ở bước đăng ký dịch vụ, tích chọn “giao dịch ký quỹ”.
+ Với những khách hàng đã có tài khoản, trong ứng dụng chọn vào mục Tiện ích các dịch vụ hoặc có thể search thanh công cụ tìm kiếm trực tiếp “giao dịch ký quỹ”, rồi bấm đăng ký và điền tất cả các thông tin theo hướng dẫn.
Bước 2: Ký hợp đồng vay margin
Khi đồng ý với các điều khoản dịch vụ của công ty chứng khoán đã đưa ra trong hợp đồng vay margin thì bạn hãy chờ một khoảng thời gian để công ty chứng khoán xét duyệt theo như các điều kiện đã ghi ở trên, và hoàn tất giấy tờ bản cứng. Sau xét duyệt, tài khoản của bạn đã là tài khoản có sử dụng giao dịch ký quỹ.
Bước 3: Điều chỉnh hạn mức vay margin
Bạn có thể xem toàn bộ các thông tin về khoản vay margin hoặc nâng hạn mức vay lên tuỳ theo nhu cầu, sau đó, có thể thực hiện các giao dịch chứng khoán với tỷ lệ ký quỹ đã chọn.
Trường hợp nhà đầu tư không còn nhu cầu sử dụng dịch vụ vay margin nữa thì nên liên hệ trực tiếp với người môi giới chứng khoán hoặc chuyên viên chăm sóc khách hàng của công ty chứng khoán bạn mở dịch vụ để được hướng dẫn các thủ tục huỷ dịch vụ vay margin.
IV. Có nên vay margin để đầu tư chứng khoán không?
Các chuyên gia tài chính thường ví vay margin giống như một con dao hai lưỡi, bởi vậy, bạn phải có kỹ năng và kinh nghiệm thì hãy nên sử dụng vay margin.
Nếu bạn thuộc nhóm nhà đầu tư dày dặn kinh nghiệm, sẵn sàng chấp nhận được rủi ro hơn người khác gấp nhiều lần thì nên sử dụng vay margin để có thể tăng giá trị tài sản ròng của mình lên nhanh chóng.
Nếu thấy thị trường có dấu hiệu tăng rõ ràng thì nên sử dụng vay margin, ngược lại thấy thị trường biến động mạnh trong ngắn hạn, lên xuống không ứng biến kịp thì dùng margin dễ khiến bạn thua lỗ nặng.
Chỉ nên vay margin để giao dịch ngắn hạn chứ không nên lựa chọn đầu tư trong lâu dài.
Nên dùng vay margin khi đầu tư vào những cổ phiếu có tính thanh khoản tốt như cổ phiếu blue-chip, cổ phiếu cơ bản, những loại cổ phiếu có lợi nhuận quá thấp thì bỏ qua.
Phân tích những mặt lợi và mặt hại khi vay margin để đầu tư
Hãy cân nhắc về vay margin khi xét ưu điểm và nhược điểm như sau:
Ưu điểm:
Lợi nhuận lớn hơn gấp nhiều lần;
Tăng sức mua các công cụ tài chính;
Linh hoạt hơn các loại tiền đi vay khác;
Khi tính toán của bạn thành sự thật thì giá trị tài sản thế chấp của bạn sẽ tăng thêm, tỷ lệ đòn bẩy cũng sẽ tăng lên theo tương ứng.
Nhược điểm:
Thua lỗ hơn gấp nhiều lần;
Phát sinh thêm phí tài khoản và lãi suất vay margin;
Nếu tài khoản thế chấp bị giảm dưới mức ký quỹ thì buộc phải bổ sung thêm tiền hoặc công cụ tài chính, nếu không muốn bị margin call và bị bán tháo/thanh lý tài sản.
V. Công thức tính lãi suất vay margin
Lãi suất vay margin là khoản lãi phát sinh khi bạn sử dụng đòn bẩy để vay mua cổ phiếu từ công ty chứng khoán. Cũng giống như đi vay ngân hàng thì bạn cũng phải trả lãi suất cho vay.
Mỗi công ty chứng khoán sẽ quy định lãi suất vay margin riêng, mức lãi suất này sẽ tính theo ngày và dao động từ 0.025% - 0.05%/ngày. Công ty chứng khoán cũng có nhiều chính sách ưu đãi về lãi suất vay margin nhằm thu hút khách hàng, tuy nhiên, hiện nay, chủ yếu tỷ lệ lãi suất nay rơi ở mức 9% - 14.5%/năm và có biến động theo từng thời điểm.
Công thức tính lãi suất vay margin nhanh chóng, chính xác cho nhà đầu tư
Dựa trên số tài sản mà nhà đầu tư đã ký quỹ, công ty chứng khoán sẽ cho họ vay để có thể mua được nhiều cổ phiếu hơn dù tiền trong tài khoản có hạn.
Tiền lãi vay margin tính theo giờ áp dụng công thức:
Lãi vay margin = Số dư tiền vay margin x lãi suất vay margin x số giờ vay/24
Tiền lãi vay margin tính theo ngày áp dụng công thức:
Lãi vay margin = Số dư tiền vay margin x lãi suất vay margin x số ngày vay/365
VI. Những lưu ý quan trọng cho nhà đầu tư khi vay margin chứng khoán
Khi vay margin, nhà đầu tư cần quan tâm xem mã chứng khoán bạn muốn mua có được cấp vay margin không, tỷ lệ đòn bẩy là bao nhiêu, hạn mức cho vay hay room margin công ty chứng khoán cho mã chứng khoán đó là bao nhiêu và lãi suất vay margin ra sao.
Thời hạn trả khoản vay margin là từ 90 - 180 ngày, nhà đầu tư có thể gia hạn khoản vay margin tối đa lên đến 02 năm tuỳ từng chính sách của công ty chứng khoán. Nếu tới hạn mà khoản vay margin vẫn chưa được thanh toán thì khách hàng sẽ chịu thêm một khoản phí quá hạn cực kỳ cao.
Chỉ nên vay margin với tỷ lệ đòn bẩy khoảng 1:1 để có thể kiểm soát rủi ro tốt, tránh thua lỗ lớn không thể vãn hồi được khi biến động của thị trường mạnh.
Khi giá trị tài sản ròng trong tài khoản ký quỹ của nhà đầu tư bị giảm hoặc không đủ để vay margin, công ty chứng khoán sẽ thực hiện margin call - yêu cầu họ phải bổ sung thêm tài sản đảm bảo vào, có thể là tiền hoặc cổ phiếu thế chấp. Nếu như nhà đầu tư không thực hiện việc này thì công ty chứng khoán buộc phải bán bớt cổ phiếu (không cần xin ý kiến nhà đầu tư) đi để giảm tiền vay xuống và đưa tỷ lệ đòn bẩy về đúng quy định của công ty chứng khoán.
Có thể tính tài sản bổ sung như sau:
Giá trị chứng khoán bổ sung = (Tỷ lệ ký quỹ - Tỷ lệ ký quỹ duy trì) / (1 - Tỷ lệ ký quỹ duy trì) x Tổng giá trị tài sản của tài khoản ký quỹ
Hoặc số tiền ký quỹ bổ sung = (Tỷ lệ ký quỹ - Tỷ lệ ký quỹ duy trì) x Tổng giá trị tài sản của tài khoản ký quỹ
Nói tóm lại, vay margin có thể nhanh chóng đưa nhà đầu tư đạt đỉnh cao lợi nhuận nhưng cũng ngay lập tức kéo họ xuống vực thẳm lỗ vốn. Vì vậy, nhà đầu tư cần tính toán kỹ lưỡng về thời điểm sử dụng công cụ này để có thể thu về hiệu quả cao nhất. TOPI - đồng hành cùng bạn trên chặng đường đầu tư và tích lũy tài chính.
Bài viết liên quan: Call margin là gì? Khi nào thị bị Call margin trong chứng khoán?
