Thẩm định tín dụng doanh nghiệp hay còn gọi là thẩm định vốn vay là quy trình không thể thiếu khi doanh nghiệp đăng ký vay vốn từ ngân hàng hoặc tổ chức tài chính.
Thẩm định tín dụng doanh nghiệp là gì?
Thẩm định tín dụng doanh nghiệp là quá trình đánh giá uy tín tín dụng và khả năng trả nợ của doanh nghiệp. Thông qua thẩm định, ngân hàng và tổ chức tín dụng có thể đánh giá xem doanh nghiệp có khả năng trả nợ hay không, tài sản thế chấp có đảm bảo cho khoản vay trước rủi ro hay không và xác định hạn mức cho vay đối với khách hàng doanh nghiệp.
Thẩm định tín dụng để xác định khả năng trả nợ của doanh nghiệp
Mục đích của thẩm định tín dụng là quyết định có xét duyệt cho doanh nghiệp vay vốn không, hạn mức cho vay là bao nhiêu, có ưu đãi lãi suất và thời hạn trả nợ không, có miễn phí trả nợ trước hạn không…
Vai trò và tầm quan trọng của thẩm định tín dụng doanh nghiệp
Thẩm định tín dụng có vai trò vô cùng cần thiết khi doanh nghiệp đăng ký vay vốn từ phía ngân hàng hoặc các tổ chức tài chính. Thông qua quá trình thẩm định, tổ chức tài chính có thể nắm bắt được mức độ rủi ro của khoản vay, doanh nghiệp có uy tín hay không, phương án sản xuất của doanh nghiệp nếu được cấp vốn có hiệu quả không, có đảm bảo trả nợ đúng hạn hay không.
Thẩm định tín dụng doanh nghiệp được tiến hành bằng cách xem xét các yếu tố định tính và định lượng như sau:
- Tình hình tài chính và dòng tiền: doanh thu, chi tiêu, tài sản, công nợ,...
- Tình hình kinh doanh: ngành nghề, quy mô, tình hình hoạt động,...
- Số vốn cần vay, mục đích vay, thời hạn vay, lãi suất,...
- Tình hình môi trường chung như: Kinh tế, chính trị, xã hội… có ảnh hưởng đến khả năng trả nợ của doanh nghiệp không.
- Ngành nghề kinh doanh thế nào trong hiện tại và tương lai, có ảnh hưởng đến khả năng sinh lời của doanh nghiệp. không
- Mô hình kinh doanh của doanh nghiệp có an toàn, bền vững không, kiểm soát rủi ro ra sao.
- Đội ngũ nhân sự có giỏi giang, uy tín không, vận hành doanh nghiệp có tốt không.
Do đó tính chất quan trọng nên việc thẩm định cần phải được thực hiện bởi các chuyên viên thẩm định có kinh nghiệm và kiến thức chuyên môn. Bên cạnh đó, việc đánh giá này cũng cần được thực hiện thường xuyên, đặc biệt là khi tình hình tài chính hoặc kinh doanh của doanh nghiệp có sự thay đổi.
Có nhiều phương pháp thẩm định tín dụng đối với doanh nghiệp
Quy tắc 5C trong thẩm định tín dụng đối với doanh nghiệp
Để đánh giá toàn diện về rủi ro tín dụng của một doanh nghiệp, ngân hàng đã áp dụng nguyên tắc 5C vào thẩm định:
- Character: Uy tín, đạo đức: Đánh giá phẩm chất, uy tín của bên vay thông qua việc trả các khoản nợ trước đây, đạo đức kinh doanh, khả năng đáp ứng các cam kết tài chính…
- Capacity: Năng lực: Khả năng tạo ra thu nhập, mức chi tiêu, các khoản vay khác…
- Capital, Cash flow: Vốn, dòng tiền: Xem xét tài sản hiện có, tài sản thế chấp
- Collateral: Tài sản đảm bảo: Thẩm định giá trị của tài sản thế chấp dựa trên loại tài sản, giá trị, khả năng thanh khoản…
- Conditions: Môi trường và các điều kiện khác (tình hình kinh tế, chính trị, xã hội…) có ảnh hưởng đến khả năng trả nợ của doanh nghiệp không.
Quy trình thẩm định tín dụng doanh nghiệp
Tùy thuộc vào phương án vay vốn của doanh nghiệp mà chuyên viên tín dụng sẽ xem xét hồ sơ và gặp gỡ khách hàng để trao đổi trực tiếp, kiểm tra tình hình kinh doanh và tìm hiểu những thông tin về khách hàng. Quy trình thẩm định tín dụng đối với doanh nghiệp vay vốn trải qua các bước sau:
Bước 1 - Tổ chức tín dụng tiếp nhận hồ sơ đăng ký vay vốn của doanh nghiệp
Doanh nghiệp cần chuẩn bị đầy đủ hồ sơ vay vốn theo yêu cầu của ngân hàng, bao gồm::
- Biên bản, quyết định thành lập doanh nghiệp, giấy chứng nhận kinh doanh, giấy chứng nhận mẫu dấu, mã số thuế
- Điều lệ tổ chức cũng như hoạt động của doanh nghiệp, giấy xác nhận mức vốn điều lệ và vốn pháp định của tổ chức.
- Giấy chứng nhận quyền sử dụng các tài sản đảm bảo như đất, nhà, xe…
- Quyết định bổ nhiệm chủ tịch HĐQT, Tổng giám đốc, kế toán trưởng.
- CMND/CCCD/Hộ chiếu của người đại diện theo pháp luật
- Các chứng từ liên quan đến tài sản thế chấp hợp pháp
- Giấy tờ chứng minh mục đích vay vốn: Hợp đồng mua bán nguyên vật liệu, thuê nhà xưởng, mua bán hàng hóa, đất đai…
Bước 2 - Tổ chức tín dụng phân tích tính pháp lý và trung thực của hồ sơ vay vốn
Sau khi đã nhận được những giấy tờ trên, ngân hàng sẽ xem xét kỹ lưỡng hồ sơ vay vốn của doanh nghiệp để kiểm tra tính hợp lệ, giá trị pháp lý của giấy tờ và đánh giá khả năng trả nợ của khách hàng, sự trung thực của doanh nghiệp, đạo đức kinh doanh.
Phân tích tài sản đảm bảo không thể thiếu khi thẩm định khoản vay
Bước 3 - Tổ chức tín dụng thu thập và phân tích hồ sơ vay vốn của doanh nghiệp
Thông tin về doanh nghiệp sẽ được ngân hàng thu thập từ các nguồn khác nhau, bao gồm:
Thu thập thông tin lịch sử tín dụng trên hệ thống CIC
Xem xét tình hình tài chính của doanh nghiệp (thu nhập, chi tiêu, tài sản, các khoản vay khác…)
Xem xét mục đích vay vốn của doanh nghiệp và đánh giá khả năng trả nợ của khách hàng.
Bước 4 - Tổ chức tín dụng phân tích thông tin tài chính, khả năng tạo thu nhập của doanh nghiệp
Ngân hàng thẩm định tài chính của doanh nghiệp bằng cách:
- Bằng cách phân tích bảng cân đối kế toán, tổ chức tín dụng sẽ biết được cơ cấu tài sản, công nợ, dòng tiền hiện tại của doanh nghiệp, từ đó đưa ra đánh giá tổng quát về tình hình hoạt động kinh doanh và triển vọng phát triển của doanh nghiệp.
- Tổ chức tín dụng phân tích bảng báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh để xem xét kết quả kinh doanh của doanh nghiệp theo quý, theo năm, nắm được trình độ quản lý, hiệu quả sử dụng vốn, kỹ thuật, lao động của doanh nghiệp.
- Tổ chức tín dụng phân tích bảng báo cáo lưu chuyển tiền tệ để xác định dòng tiền của doanh nghiệp do những hoạt động kinh doanh nào mang đến và dự đoán về những dòng tiền trong tương lai để đánh giá khả năng trả nợ.
- Tổ chức tín dụng phân tích thuyết minh báo cáo tài chính để hiểu về những hoạt động sản xuất và kinh doanh chưa có trong báo cáo tài chính và những chi tiêu mà báo cáo tài chính chưa đề cập.
Thẩm định phương án hoặc dự án của doanh nghiệp để nắm được mức độ khả thi của dự án cũng như hiệu quả sử dụng vốn. Với mục tiêu là sinh lời an toàn, ngân hàng/tổ chức tín dụng chỉ chấp nhận cho vay nếu dự án có khả năng tạo ra lợi nhuận đủ để trả nợ.
Sau khi thẩm định, ngân hàng quyết định có cho doanh nghiệp vay hoặc không
Thẩm định về đảm bảo tiền vay - thường là thẩm định tài sản đảm bảo xem có đủ tính pháp lý, thanh khoản tốt không, có đang tranh chấp không…
Bước 5 - Tổ chức tín dụng ra quyết định cho vay hoặc từ chối cho vay
Dựa vào kết quả thẩm định, ngân hàng sẽ biết được khách hàng vay vốn có đáng tin không, có khả năng trả nợ đúng hạn không, từ đó đưa ra quyết định cho vay hoặc từ chối cho vay.
Những yếu tố quyết định kết quả thẩm định hồ sơ vay
Để khoản vay được duyệt, bên vay cần chứng minh với bộ phận thẩm định về việc mình có khả năng tài chính ổn định, đảm bảo khả năng trả nợ, lịch sử vay vốn “sạch”, không có nợ xấu.
Tài sản được dùng để thế chấp (nhà, đất đai, ô tô, công trình, máy móc…) phải đúng theo quy định của ngân hàng, hợp pháp, không bị cấm mua bán, chuyển nhượng, không bị tranh chấp…
Quy trình thẩm định vốn vay doanh nghiệp và khoản vay cá nhân khác nhau
Khác biệt giữa thẩm định tín dụng doanh nghiệp với thẩm định tín dụng cá nhân
Hầu hết các ngân hàng đều chia mảng tín dụng ra làm hai nhóm khách hàng là doanh nghiệp và cá nhân. Quá trình thẩm định khoản vay đối với doanh nghiệp và cá nhân cũng có sự khác biệt.
Về quy mô vốn và mục đích sử dụng vốn vay:
- Doanh nghiệp thường có nhu cầu vay vốn để phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh, mua sắm máy móc, thuê nhà xưởng, bổ sung vốn lưu động… nên quy mô vốn vay là rất lớn, bởi vậy đòi hỏi nhiều giấy tờ pháp lý hơn, quy trình thẩm định cũng phức tạp hơn.
- Khoản vay cá nhân chủ yếu phục vụ chi tiêu, mua xe, mua nhà hoặc vật dụng gia đình… là các khoản vay nhỏ hơn nên việc thẩm định tương đối đơn giản, hầu hết chỉ cần CCCD/CMND/Hộ chiếu và sao kê bảng lương hoặc hợp đồng lao động là đủ.
Thẩm định tín dụng doanh nghiệp là hoạt động không thể lược bỏ của ngân hàng khi cho doanh nghiệp vay vốn. Khi chuẩn bị đầy đủ giấy tờ pháp lý hợp lệ, có phương án kinh doanh, phương án trả nợ rõ ràng, khả thi thì hồ sơ vay có tỷ lệ được duyệt khá cao.
Qua bài viết của TOPI, chắc hẳn bạn đã hiểu thẩm định tín dụng doanh nghiệp là gì cũng như quy trình, cách thức thẩm định đối với hồ sơ vay vốn của doanh nghiệp.
