Phân phối đỉnh là hiện tượng cổ phiếu đang trong xu hướng tăng giá thì chững lại hoặc đảo chiều. Nhà đầu tư cần hiểu rõ thế nào là phân phối đỉnh và các dấu hiệu cho thấy phiên phân phối đỉnh đang diễn ra để có hướng xử lý nhằm giảm rủi ro xuống mức thấp nhất.
Phân phối đỉnh trong chứng khoán là gì?
Phân phối đỉnh là hiện tượng giá cổ phiếu đang tăng nhưng bỗng chững lại hoặc giảm mạnh trong vài phiên giao dịch. Đây thường là dấu hiệu cho thấy xu hướng tăng giá có thể sắp kết thúc, và giá có khả năng đảo chiều hoặc thị trường sẽ bước vào giai đoạn điều chỉnh.
Phân phối đỉnh là hiện tượng giá chững lại hoặc giảm khi đang trong đà tăng
Tại sao các nhà đầu tư không bán hết cổ phiếu ngay một lần mà lại bán từng phần?
Vì phân phối đỉnh là quá trình các nhà đầu tư tổ chức, những dòng tiền lớn, bán cổ phiếu để thu lợi nhuận hoặc cơ cấu lại danh mục đầu tư. Do số lượng cổ phiếu lớn, họ không thể bán hết một lần vì sẽ gây ra hoảng loạn trên thị trường. Thay vào đó, họ bán dần để giữ giá cổ phiếu ở mức cao nhất có thể. Khi họ bán hết, thường sẽ có một đợt bán mạnh cuối cùng, sau đó giá cổ phiếu thường sẽ giảm sâu.
Xem thêm: Cổ phiếu FTS - Nhận định đánh giá tiềm năng đầu tư
Nguyên nhân dẫn đến phân phối đỉnh cổ phiếu
Một số nguyên nhân chính dẫn đến hiện tượng phân phối đỉnh gồm:
- Tâm lý chốt lời của nhà đầu tư: Khi giá cổ phiếu đã tăng trong thời gian dài, nhiều nhà đầu tư cho rằng giá đã đạt đỉnh và bắt đầu bán ra để chốt lời. Điều này tạo ra áp lực bán lớn, khiến giá cổ phiếu giảm và dẫn đến phân phối đỉnh.
- Sự bán ra của các “cá mập”: Các nhà đầu tư tổ chức thường nắm giữ lượng lớn cổ phiếu. Khi họ bán ra để thu lợi nhuận, khối lượng giao dịch tăng đột biến, làm giá cổ phiếu khó duy trì đà tăng, thậm chí có thể giảm mạnh, đặc biệt với các cổ phiếu yếu.
- Lực bán cuối cùng tạo cú giảm mạnh: Khi các nhà đầu tư tổ chức bán gần hết lượng cổ phiếu đang nắm giữ, họ sẽ thực hiện lệnh bán lớn cuối cùng để thoát hàng khiến cho giá cổ phiếu sụt giảm mạnh trong vài phiên.
Giá sẽ giảm trong vài phiên phân phối đỉnh
Ví dụ, VNIndex đã xuất hiện hiện tượng phân phối đỉnh vào cuối năm 2021 và đầu năm 2022. Chỉ số dao động quanh vùng 1430-1500 trong một thời gian dài sau đợt tăng mạnh. Đặc biệt, những phiên có khối lượng giao dịch tăng đột biến thường là phiên giảm giá, cho thấy áp lực bán gia tăng khi nhiều nhà đầu tư lớn chốt lời.
VNIndex cũng vượt ngưỡng kháng cự 1500, nhưng sau đó quay đầu giảm điểm, tạo bẫy tăng giá khiến nhiều nhà đầu tư nhỏ lẻ bị mắc kẹt khi kỳ vọng vào đợt tăng mới nhưng thị trường lại nhanh chóng đảo chiều.
Cuối cùng, vào giữa tháng 4/2022, VNIndex thủng mốc hỗ trợ quan trọng và chính thức bước vào giai đoạn giảm sâu, xác nhận hiện tượng phân phối đỉnh đã kết thúc và mở đầu cho chu kỳ giảm giá mạnh.
Các dấu hiệu nhận biết hiện tượng phân phối đỉnh
Để nhận biết hiện tượng phân phối đỉnh, hãy chú ý đến các dấu hiệu sau:
Giá cổ phiếu tăng mạnh vào đầu phiên rồi giảm nhanh kèm lượng giao dịch cao
Khi phân phối đỉnh xuất hiện, giá cổ phiếu thường tăng mạnh vào đầu phiên, tạo tâm lý lạc quan, thu hút nhiều nhà đầu tư mua vào. Tuy nhiên, đến cuối phiên, giá bắt đầu giảm, thường đi kèm với khối lượng giao dịch cao hơn mức trung bình. Nguyên nhân là do các nhà đầu tư tổ chức bán ra lượng lớn cổ phiếu, gây áp lực lên giá. Đây là hiện tượng “bẫy tăng giá” (bull-trap), khiến nhiều nhà đầu tư nhỏ lẻ bị mắc kẹt khi giá đảo chiều đột ngột.
Cần nắm rõ những dấu hiệu phân phối đỉnh
Sự giằng co lực mua và bán giữ cho giá cổ phiếu ổn định tạm thời
Trong xu hướng tăng, nhà đầu tư nhỏ lẻ thường lạc quan và tiếp tục mua vào, giữ lực cầu cao. Cùng lúc, các nhà đầu tư tổ chức tăng cường bán ra, khiến lượng cung tăng. Dù cung lớn, lực cầu vẫn đủ mạnh để hấp thụ, làm giá cổ phiếu chỉ dao động nhẹ hoặc giảm không đáng kể. Dấu hiệu này chỉ là sự cân bằng tạm thời trước khi thị trường có sự chuyển biến rõ rệt.
Giá cổ phiếu giảm mạnh vào đầu phiên cùng khối lượng giao dịch lớn
Khi các nhà đầu tư tổ chức đã bán phần lớn cổ phiếu trước đó và tiến hành bán hết lượng còn lại trong vài phiên cuối, áp lực bán mạnh ngay từ đầu phiên sẽ khiến giá cổ phiếu nhanh chóng giảm sâu, kèm theo khối lượng giao dịch tăng đột biến. Các nhà đầu tư nhỏ lẻ thường không không kịp phản ứng trước sự giảm giá đột ngột này, dẫn đến thiệt hại nặng nề nếu không kịp thoát khỏi vị thế.
Cách giảm rủi ro khi phát hiện phân phối đỉnh
Để giảm thiểu rủi ro khi nhận thấy hiện tượng phân phối đỉnh, nhà đầu tư cần có chiến lược ứng phó linh hoạt, nắm vững kiến thức và phát triển khả năng đánh giá thị trường. Dưới đây là một số cách để giảm rủi ro trong giai đoạn nhạy cảm này:
Chia tỷ trọng danh mục hợp lý
Nguyên tắc “không bỏ tất cả trứng vào một rổ” rất quan trọng trong đầu tư. Việc dồn toàn bộ vốn vào một cổ phiếu có thể khiến nhà đầu tư gặp rủi ro lớn nếu cổ phiếu đó đang trong giai đoạn phân phối đỉnh. Các tổ chức đầu tư lớn có thể dễ dàng tác động đến giá cổ phiếu, vì vậy, việc đa dạng hóa danh mục đầu tư giúp giảm thiểu rủi ro và tránh bị động trước những biến động mạnh.
Nên chia tỷ trọng hợp lý trong danh mục đầu tư để hạn chế rủi ro
Giảm tỷ trọng cổ phiếu khi thấy dấu hiệu phân phối
Khi nhận thấy các dấu hiệu phân phối, nhà đầu tư nên giảm tỷ trọng cổ phiếu có rủi ro cao trong danh mục. Một lựa chọn khác là chuyển một phần vốn sang các cổ phiếu ổn định hơn, ít biến động, giúp bảo vệ tài sản trong trường hợp thị trường điều chỉnh mạnh mà vẫn duy trì danh mục đầu tư.
Cân nhắc bán cổ phiếu khi phiên phân phối rõ ràng
Khi giá cổ phiếu giảm mạnh và có phiên phân phối rõ ràng, nhà đầu tư có thể sử dụng lệnh cắt lỗ để tự động bán ra khi giá giảm đến ngưỡng nhất định. Điều này giúp bảo vệ lợi nhuận và tránh thua lỗ lớn khi giá cổ phiếu lao dốc. Thiết lập lệnh cắt lỗ giúp nhà đầu tư duy trì kỷ luật và tránh bị cảm xúc chi phối trong quyết định, đồng thời tạo cơ hội tìm kiếm các cơ hội đầu tư mới khi thị trường ổn định hơn.
Phân phối đỉnh là tín hiệu quan trọng báo hiệu khả năng đảo chiều của giá cổ phiếu sau một chu kỳ tăng trưởng. Việc nhận diện kịp thời các dấu hiệu phân phối giúp nhà đầu tư chủ động bảo vệ danh mục đầu tư. Tuy nhiên, không có phương pháp nào hoàn hảo, vì vậy, nhà đầu tư cần trang bị kiến thức, theo dõi sát sao thị trường và chuẩn bị các kế hoạch ứng phó linh hoạt. Điều này giúp nhà đầu tư ứng biến trước những biến động và tìm kiếm cơ hội mới một cách tự tin hơn.
Trên đây là khái niệm phân phối đỉnh và những dấu hiệu nhận biết hiện tượng phân phối đỉnh cổ phiếu. Hy vọng TOPI có thể giúp nhà đầu tư có cách giảm rủi ro trước tình huống này.
