Sự tăng trưởng phi mã của nhiều cổ phiếu penny trong vài năm gần đây đã khiến nhiều nhà đầu tư hứng thú với mong muốn tìm được một khoản đầu tư có mức sinh lời cao. Tuy nhiên, để có thể đầu tư thành công những mã cổ phiếu được ví như “hòn than nóng” này, nhà đầu tư cần lưu tâm những đặc điểm của cổ phiếu này để xác định xem chúng có phải là một khoản đầu tư phù hợp cho bản thân hay không.
Vậy cổ phiếu penny là gì? nó có phải là một khoản đầu tư phù hợp cho danh mục của bạn hay không, hãy cùng TOPI tìm hiểu qua bài viết này nhé!
I. Cổ phiếu penny là gì?
Cổ phiếu penny, hiểu đơn giản là những mã cổ phiếu có tính rủi ro cao, mệnh giá thấp, kém thanh khoản và được phát hành bởi những công ty có vốn hóa nhỏ, mới niêm yết trên thị trường. Ở những thị trường phát triển, ví dụ như ở Mỹ, những cổ phiếu được giao dịch dưới mức giá $5 sẽ được coi là cổ phiếu penny, trong khi ở Anh, những cổ phiếu này có mức giá dưới £1.
Các mã cổ phiếu penny luôn được nhiều nhà đầu cơ quan tâm
Ở Việt Nam, không có một mức giá cụ thể nào quy định dưới mức đó là cổ phiếu penny, nhưng thông thường, mức giá của cổ phiếu penny, hay còn gọi là cổ phiếu “trà đá” thậm chí còn bé hơn cả mệnh giá của 1 cổ phiếu (10.000VND).
Cổ phiếu penny ở Việt Nam thường được gia dịch tại những sàn OTC như UpCom, tuy nhiên vẫn có những mã cổ phiếu penny được niêm yết và giao dịch trên những sàn chứng khoán lớn như HOSE hoặc HNX.
Sóng Penny thường xuất hiện trong bối cảnh thị trường không có xu hướng tăng giảm rõ nét, các cổ phiếu có vốn hóa lớn đang trong tình trạng sideway. Lúc này, dòng tiền có xu hướng dịch chuyển ra khỏi những mã cổ phiếu sở hữu vốn hóa thị trường lớn vì nhà đầu tư đang muốn tìm kiếm mã cổ phiếu có tiềm năng tăng giá. Sóng penny lúc này sẽ xuất hiện với tần suất dày đặc hơn.
II. Đặc điểm của cổ phiếu penny
Tương tự như các loại cổ phiếu khác, cổ phiếu penny có thể được sử dụng như một phương tiện đầu tư. Tuy nhiên, một nhà đầu tư cần phải cẩn thận với những khoản đầu tư như vậy bởi những đặc điểm sau đã biến nhóm cổ phiếu penny thành một khoản đầu tư rủi ro
Tính thanh khoản thấp: Do cổ phiếu penny thường được giao dịch trên các sàn OTC nên thanh khoản của cổ phiếu là rất thấp thấp. Không phải lúc nào nhà đầu tư cũng có thể bán cổ phiếu vào đúng thời điểm. Ngoài ra, thanh khoản thấp dẫn đến khối lượng giao dịch thấp. Do đó, ngay cả những giao dịch tương đối nhỏ cũng có thể gây ra sự biến động lớn về giá của cổ phiếu.
Dữ liệu lịch sử hạn chế: Hầu hết các cổ phiếu penny thường là của các công ty tương đối non trẻ, vì vậy các thông tin về báo cáo tài chính hay hoạt động kinh doanh thường chỉ giới hạn ở các thông tin cơ bản. Ngoài ra, động thái tránh/tuyệt đối không công bố nhiều thông tin của doanh nghiệp thường đem lại cảm giác không chắc chắn do nhà đầu tư không thể tiếp cận các thông tin ngụ ý luận điểm đầu tư đầy đủ và thường xuyên.
Mã penny ảnh hưởng rất nhiều tới những chuyển động của toàn thị trường
Thông tin không minh bạch: Chìa khóa của bất kỳ chiến lược đầu tư thành công nào trên thị trường tài chính xuất phát nhiều từ việc nắm bắt và phân tích các thông tin hữu hình để đưa ra quyết định sáng suốt. Đối với cổ phiếu vốn hóa siêu nhỏ, thông tin khó tìm kiếm hơn nhiều, và đôi khi các thông tin này thường không được kiểm chứng, đáng tin cậy.
Đối với các cổ phiếu có biểu đồ giá “tàu lượn”, nhà đầu tư càng cần cẩn trọng hơn với những thông tin được đưa tin rầm rộ do có xu hướng lái tâm lý nhà đầu tư theo hướng sai lệch, điều này ảnh hưởng không nhỏ tới quyết định đầu tư thực tế.
Không có yêu cầu danh sách tối thiểu: Vì cổ phiếu penny chủ yếu được giao dịch trên sàn OTC, các công ty phát hành cổ phiếu này thường không bắt buộc phải đáp ứng các yêu cầu tối thiểu nhất định để được niêm yết.
Một thực tế phổ biến là có nhiều cá nhân mua số lượng lớn cổ phiếu penny để thổi phồng giá lên, thông qua những thông tin sai lệch và gây hiểu lầm. Khi thanh khoản và giá tăng, kẻ thao túng sẽ bán cổ phiếu của họ, đây được gọi là kế hoạch "pump and dump", là một hình thức gian lận cổ phiếu vốn hóa nhỏ phổ biến.
Tìm hiểu thêm: Cổ phiếu blue chip là gì? nhóm các cổ phiếu Blue chip Việt Nam
III. Ưu và nhược điểm của cổ phiếu penny
Ưu điểm
Ưu điểm của cổ phiếu penny bị nhiều nhà đầu tư lầm tưởng là các lợi ích siêu việt, thậm chí nắm giữ cổ phiếu penny đem lại sức cạnh tranh lớn hơn so với các nhà đầu tư khác. Hãy cùng tìm hiểu các lầm tưởng về ưu điểm của cổ phiếu penny ngay dưới đây:
Cơ hội đạt được lợi nhuận cao: Những cổ phiếu penny được chào bán trên thị trường thường là những công ty đang tăng trưởng với nguồn tiền và nguồn lực hạn chế. Vậy nên sẽ có những công ty có tiềm năng tăng trường lớn. Tuy nhiên cũng không tránh khỏi các bẫy cổ phiếu penny hấp dẫn nhà đầu tư bằng biến động giá mạnh, chốt lời vài phiên liên tiếp bằng hiệu suất đầu tư trong một khoảng thời gian dài.
Điều này có thể được làm rõ bởi cổ phiếu penny hoặc các cổ phiếu có hiện tượng làm giá sẽ có mức độ biến động cao hơn, biên rủi ro sẽ giãn rộng do đó thường sẽ hứa hẹn mức lợi suất đầu tư kỳ vọng cho nhà đầu tư mới tham gia thị trường cũng cực kỳ hấp dẫn. Tuy nhiên đằngng sau niềm tin về cơ hội đạt được lợi nhuận cao, nhà đầu tư nhỏ lẻ sẽ liên tục phải đối mặt với nguy cơ mất trắng tài khoản.
Thị giá rẻ: Với mức giá mà nhiều người ví von là “giá ngang cốc trà đá”, chỉ từ 6-10,000VND, cổ phiếu penny có sức hấp dẫn mạnh mẽ với các nhà đầu tư bắt đầu bước vào thị trường với số vốn nhỏ. Điều này làm nhiều nhà đầu tư lầm tưởng rằng họ mua được nhiều cổ phiếu hơn từ số vốn khiêm tốn mà vẫn có thể sinh lời tốt như những nhà đầu tư khác trên thị trường.
Những mã penny được nhiều nhà đầu tư lướt sóng quan tâm
Nhược điểm
Tính thanh khoản không cao: Những cổ phiếu này được phát hành bởi các công ty vốn hóa nhỏ hoặc những công ty mới thành lập nên các giao dịch không phổ biến và thu hút nhà đầu tư bằng các mã cổ phiếu khác đã có vị thế sẵn trên thị trường chứng khoánkhoán. Chính vì vậy, không phải lúc nào nhà đầu tư muốn là cũng có thể mua vào hoặc bán ra những cổ phiếu này.
Trong khi năm giữ cổ phiếu penny, nhà đầu tư có thể khó khăn trong việc chuyển nhượng cổ phiếu này, thậm chí không may sẽ xảy ra trường hợp trắng bên mua trong một thời gian dài. Lúc này ta có thể hiểu, cổ phiếu này đang gần như tắt thanh khoản và cơ hội thu hồi vốn là khó khăn.
Thông tin không minh bạch: Như đã bàn tới ở trên, các công ty nhỏ không hoạt động truyền thông đủ tốt sẽ gây thiếu hụt thông tin mà nhà đầu tư có thể tiếp cận để có thể đánh giá được đầy đủ tiềm năng của công ty. Ngoài ra, thông tin mang tính ảnh hưởng tâm lý sẽ khiến phần lớn nhà đầu tư đưa ra quyết định sai lầm.
Nếu định giá sai, cộng thêm bản chất vốn có của cổ phiếu penny là có mức độ rủi ro cao, nhà đầu tư có thể mất toàn bộ khoản đầu tư của mình vào một cổ phiếu penny hoặc thậm chí là nhiều hơn nếu họ mua ký quỹ.
IV. Có nên đầu tư vào cổ phiếu penny không?
Bạn có thể kiếm được lợi nhuận với cổ phiếu penny như bất kỳ loại cổ phiếu nào khác. Có rất nhiều lý do chính đáng để đầu tư vào các công ty nhỏ. Các nhà đầu tư mua cổ phiếu của các công ty đang phát triển nhanh nhưng vẫn còn nhỏ sẽ có khoản lợi nhuận tăng hơn rất nhiều so với những người chờ mua cổ phiếu cho đến khi công ty phát triển thành gã khổng lồ.
Tuy nhiên, cổ phiếu penny gần như không bao giờ là món hời bởi chúng được định giá rẻ là có lý do chính đáng. Các cổ phiếu penny chưa chứng minh được khả năng phát triển cũng như triển vọng thành công dài hạn chưa rõ ràng, và tệ nhất, bản thân cổ phiếu penny là phương tiện mà những kẻ lừa đảo lợi dụng để đánh lừa các nhà đầu tư.
V. Thực trạng đầu tư cổ phiếu penny ở Việt Nam hiện nay
Giai đoạn dịch bệnh Covid-19 chứng khiến đà tăng mạnh của VN-Index nhưng đà tăng ấy chắc cũng chào thua mức tăng của HNX-Index. Từ cuối tháng 3/2020 (đỉnh bùng phát dịch bệnh) đến đầu năm 2022, HNX-Index đã tăng gần 500%, chạm đỉnh vào 7/1/2022. Đằng sau lịch sử tăng trưởng khủng khiếp của HNX-Index phải kể tới “những hòn than nóng: CMS đã tăng tới 916,13%; CBS tăng 946,04%; ASA tăng 890,57%…
Nhiều cổ phiếu khác tăng tới 500 - 700%, là những cổ phiếu đình đám một thời đối với dân trading lướt sóng cổ phiếu và được hô hào, cổ xúy đầu tư đám đông trong một thời gian dài.. Đáng nói, nhiều cổ phiếu tăng phi mã bất chấp doanh nghiệp liên tục liên báo với các tin đồn, làm ăn yếu kém.. Như L18 tăng 596,69% dù đang trong diện kiểm soát; VLA tăng 567,11% trong năm 2021.
Thị trường chứng khoán Việt Nam có rất nhiều mã penny tiềm năng
Trong bối cảnh kinh tế khó khăn chung, ảnh hưởng trực tiếp tới hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, mức tăng trưởng nóng của nhiều mã cổ phiếu (vốn đã không tiếng tăm gì trước nay) là một nghịch lý, cám dỗ các nhà đầu tư nhỏ lẻ thiếu hiểu biết và tham lam mong đợi các cơn sóng sẽ kéo danh mục lên đỉnh.
Các cổ phiếu tăng trưởng mà không dựa trên các giá trị nội tại/ neo theo tăng trưởng kinh tế đất nước thì khó có thể duy trì sự hấp dẫn với thị trường đầu tư tài chính dài hạn và sẽ sớm trở về số 0 tròn trĩnh khi các thủ thuật, chiêu trò và tin đồn bị phanh phui.
Ở Việt Nam, phần lớn nhà đầu tư đều thiếu kỹ năng và kiến thức phù hợp liên quan. Họ gia nhập thị trường vì thấy họ hàng, bạn bè có lãi lớn và quan niệm sẽ sớm giàu có sau vài phiên hoặc viển vông hơn là biến chứng khoán thành công việc chính thức. Tâm thế này vô tình khiến họ dễ dàng bị hấp dẫn bởi các mã cổ phiếu penny, đặc biệt với các mã penny có mức độ biến động giá cao, đặc biệt tăng trần nhiều phiên và liên tục được đẩy lên một đỉnh giá mới. Điều này khiến đám đông chìm đắm trong cảm xúc
Cổ phiếu penny, bản chất là không xấu. Nhưng nếu bạn không có một mức định giá phù hợp với giá trị cũng như tiềm năng của công ty mà chỉ chạy theo phù phiếm của thị trường thì cổ phiếu penny lại trở thành một công cụ đầu tư nguy hiểm. Ai cũng mong một thị trường khỏe mạnh chứ không chín ép, nội tại bên trong rỗng không. Vì vậy, bạn cần hiểu rõ nhu cầu, hoàn cảnh tài chính của bản thân cũng như giá trị của doanh nghiệp để có được mức định giá đúng mà không chạy theo những đội cá mập trong thị trường.
VI. Nên đầu tư cổ phiếu penny như thế nào?
Nếu bạn vẫn muốn lựa chọn đầu tư vào danh mục cổ phiếu penny, hãy:
Lựa chọn đúng cổ phiếu: Mặc dù tổn tại rủi ro nhưng không thể phủ nhận những lợi nhuận lớn mà cổ phiếu penny mang lại. Nhà đầu tư cần theo dõi các kênh truyền thông và tìm hiểu kỹ càng thông tin doanh nghiệp cũng như tiềm năng phát triển của doanh nghiệp đó trong tương lai trước khi đầu tư. Từ đó có những chiến lược phù hợp và thu được lợi nhuận cao.
Lựa chọn những mã penny có giá trị tốt và nên cẩn trọng khi đầu tư
Có một chiến lược đầu tư hợp lý: Nếu nhà đầu tư không có một chiến lược phù hợp khi đầu tư vào cổ phiếu penny, họ rất có thể trở thành mục tiêu của những “cá mập trên thị trường và sẽ là người cầm “hòn than nóng” trên tay mãi không thể buông xuống. Vì vậy, việc xác định được mục tiêu cũng như hoàn cảnh tài chính của bản thân là vô cùng cần thiết để có thể không thua cuộc trong ván bài của thị trường.
Hình thành tâm lý đầu tư & phong cách đầu tư vững chắc: Để gặt hái thành quả trong thị trường đầu tư tài chính, những nỗ lực gia tăng kiến thức và hình thành tâm lý cũng như phong cách đầu tư phù hợp sẽ đem lại cho nhà đầu tư nhiều lợi thế trong dài hạn. Để tôi luyện tâm lý cũng như phong cách đầu tư phù hợp, bạn cần xác định rõ chính sách đầu tư của bản thân cũng như thực hiện chính sách đầu tư của mình một cách kỷ luật.
Ngoài ra, việc hiểu rõ về hồ sơ rủi ro cũng như khả năng chịu đựng rủi ro trong đầu tư cũng đóng một vai trò quan trọng để nhà đầu tư có trải nghiệm đầu tư hiệu quả trong tương lai. Ngay khi có một chính sách đầu tư rõ ràng (quy định các phạm vi hiểu biết) và xác định hồ sơ rủi ro của bản thân, nhà đầu tư có thể gia tăng sự thành công của quyết định đầu tư và tránh được các cám dỗ khiến bạn thua lỗ/mất mát không đáng có. TOPI đề xuất bạn đọc có thể thực hiện khảo sát nhằm xác định Hồ sơ rủi ro của bản thân trước khi gia nhập bất kỳ thị trường đầu tư nào!
Trên đây là những thông tin cơ bản về cổ phiếu Penny mà bạn cần biết trước khi đầu tư. Mong rằng những thông tin trên có thể giúp bạn hiểu rõ hơn về loại cổ phiếu này và lựa chọn cho mình danh mục đầu tư phù hợp. TOPI - Đồng hàng cùng bạn trên con đường tài chính bền vững.
