Cuộc sống là một hành trình, đầu tư là con đường giác ngộ
Xin chào mọi người, em là Chí, năm nay 19 tuổi. Có lẽ trong cộng đồng thì em là thế hệ trẻ nhất. Bài viết này em dựa trên kiến thức, trải nghiệm của mình để chia sẻ, thuật lại rồi đúc rút bài học kinh nghiệm, chúng ta cùng quay trở lại quá khứ để bắt đầu chuyến phiêu lưu kí cùng em nhé:
- Em bước vào thế giới tài chính hè 2019, thông qua truyền thông, facebook em được một đội nhóm cộng đồng giáo dục tài chính ghé thăm, và em có tìm hiểu, xem livestream thấy cũng hay, cũng có giá trị, cũng là tấm chiếu mới nên cứ dấn thân thôi ạ.
Em là người xuất thân ở quê Quảng Bình, cũng là cái rốn lũ nhưng mà may mắn gia đình cũng có điều kiện nuôi ăn học, nên phấn đấu lên thành phố học trường Chuyên.
Hè lớp 11, em xin gia đình 1 khoản tiền 1 triệu để học một ngoại khóa, một mình em ra Hà Nội giữa hè tháng 6, lúc ra tận HN là 4h sáng... với tâm thế háo hức, mong muốn được học hỏi, khao khát “đổi đời” và cũng biết sẽ đối mặt với cạm bẫy.
Em học ở đó 1 ngày liên tục, ở đó người ta dạy em nhiều kiến thức lắm, kiến thức đầu tư, kiếm tiền, rồi dạy những cạm bẫy tài chính: những platform trả lãi, người vào sau trả cho người trước,… rồi còn vinh danh những người xuất sắc, những triệu phú đô la. Em thấy mình thật may mắn khi gặp đúng người tốt, làm em cũng “ảo tưởng’ ô mình sắp giống họ rồi.
E học tới tối 9h mới về tận phòng anh họ, trong khi đó cả ngày anh điện thoại hốt hoảng tìm thằng em, sợ nó thất lạc đi đâu mà em nó thì bận nghe mấy ông đa cấp truyền năng lượng “Triệu phú đô là, Tỷ phú đô la”, thế là làm cả gia đình hốt hoảng, về tận phòng nghe một tràng ca dao.
Ngày thứ 2 em vấn tiếp tục đi, nhưng mà chỗ này đổi địa điểm khác nha, ngày đầu tiên 1000 người sang ngày 2 được 300 người, và bắt đầu chia thành từng nhóm nhỏ, bắt đầu giới thiệu đồng coin, nêu cao quyết tâm, em cũng muốn mua lắm, nhưng mà không có tiền đành ngậm ngùi, e cũng hỏi các ac trong nhóm, có người mới, có người cũ cũng có người đa nghi.
Trở về em bắt đầu lên fb tìm hiểu, cũng nghiên cứu này nọ, thì tìm được 1 mối mua coin đó với giá rẻ hơn 1 nửa so với bên HỆ THỐNG MLM. Lúc đó em nghĩ mình thật thông minh, mua được hàng ngon mà giá hời, về tận quê, em thuyết phục gia đình liền (hy vọng bố mẹ em không đọc được bài này), em nói rõ là cho con vốn xin tiền đi đầu tư, và sau thuyết phục được 8 triệu làm vốn mua coin.
Giờ số coin đó từ 5000 đã tăng lên được 6000 coin mà giá thị giảm 75%, hôm qua em vào check được tầm 2 triệu nữa. Từ ngày đó đến nay thì em vẫn hold, vẫn đang theo dõi dự án, nó có lục đục rồi, không biết khi nào toang thôi.
Cảm thấy bị lừa, em khá cay cú, phải PAY BACK TIME , quân tử 10 năm trả thù chưa muộn. Nhìn lại thì em cảm thấy may mắn, khi không có gì để bị lừa, mà mất một khoản “học phí” khá ít so với các học viên còn lại, mà bài học thì vẫn vẹn nguyên giá trị.
Bắt đầu đến giai đoạn đầu năm 2020, e tìm hiểu về thị trường chứng khoán có tính pháp lí hơn hay theo các anh chị giang hồ gọi là “Sòng bạc được Nhà nước bảo kê”. Em bắt đầu đọc sách, học hỏi các nhà đầu tư lão luyện, và lần này rút kinh nghiệm, mở một cái tài khoản ảo chơi trên 24h Monney.
Lúc đó thị trường đang sideway, và có sóng penny, em cũng chả biết cổ nào mà mua, thấy cứ trần là múc, và biết đến hàng a Quyết, lúc đó em vào con AMD, trắng bên bán, lãi lên 127%, cái tài khoản ảo tăng nhanh chóng mặt. Ngày nào em cũng vào xem, ngày nào cũng trần 7%, cứ leo top trên BXH, “Em on top không phải trending”.
Nhưng mà ngày tàn cũng đến, bắt đầu bán ra, cổ phiếu đại ca nằm sàn hết, em còn lãi mà lo gì, tự tin, nhưng mà ôi sao đặt lệnh không khớp, trắng bên mua, nó đè cho em về lãi còn 30% nữa, không sao vẫn lãi là được rồi.
Em bắt đầu tìm hiểu về dòng penny sáng chiều cứ chờ đến giờ giao dịch để canh bảng điện tìm vài con hàng để lướt T+, sau một hồi sức khỏe cũng giảm sút, học tập cũng bị ảnh hưởng, em quyết định xóa app nghỉ chơi nhé, dành thời gian tu luyện. Mà không quên mua vài cổ chất lượng như HPG, FPT, MBB, TCB trước khi xóa app. Rồi đến đợt “ nghỉ tết dài nhất lịch sử thời học sinh” em tải lại check tài khoản thấy đỏ hoe âm 30% hết rồi, mọt màu xanh dương ngập tràn hy vọng trên thị trường, hoảng quá không chơi nữa, thôi bỏ chứng vậy.
May mà lúc trước em có ý định nạp tiền vào, cứ nghe mấy a môi giới nói lãi 15-30%/ năm cao hơn lãi ngân hàng nhiều, về em cũng thuyết phục bố mẹ vậy, mẹ em có xiêu lòng, nhưng mà do em chưa đủ tuổi để mở tài khoản nên thôi, may thật :)) “Hay không bằng hên”.
Rồi thì em cũng đi được vài đường cơ bản phân tích kĩ thuật, cũng xem youtube đọc sách cảm thấy mình ok hơn rồi, và tìm đến với FOREX. Sau một khoảng thời gian vắng bóng để ôn thi THPT em đã trở lại, trong khi bạn bè đang xả stress để sau 1 kì thi căng thẳng, e lại hăng hái học hỏi để trở thành pro trader forex. Em xem về PTKT mà nghiện, bỏ quên yêu đương, nhăng nhít cái tuổi mới lớn,… rồi cũng indicator này nọ, cũng tìm system chén thánh,…. Người ta nói “17 tuổi bẻ gãy sừng trâu”, chứ em 17 tuổi vào Market nó dập cho gãy lên, gãy xuống. Nhưng được cái là sung sức, có thắng có thua, và cháy 3 cái tài khoản demo.
Đến khoảng tháng 8/2020 thì em bắt đầu nộp 10USD, thấy nhỏ vậy nhưng có võ, e chuyển qua tài khoản cent là 1000 Cent đủ để quẩy trong 2 tháng thì cháy. Cũng đúng với quy luật trong làng trade: 95% loss-5% win, 90/90/90 => “90% trader mất 90% tài khoản, trong 90 ngày đầu tiên”, em cứ nghĩ mình ngoại lệ nhưng rồi cũng đâu vào đấy. Trong thời gian trade thì em cũng học được khá nhiều thứ, chủ yếu vì sao mình thất bại, lòng tham, nỗi sợ hãi của mình, rồi bắt đầu đọc nhiều sách hơn: “Trading for living”, nhà đầu tư thông minh, các sách về Nến nhật, Tâm lí giao dịch,…và cũng lĩnh hội được khá nhiều thứ.
Nhưng bước ngoặt có lẽ may mắn nhất của em là được gặp nhưng Đàn anh khá là có tiếng trong làng trader Việt, em chủ động make friend, rồi inbox không ngờ được anh rep, anh còn chỉ rất nhiệt tình. Nên khi nào ra ngoài em cũng khoe, em có ông anh họ hàng xa, tài sản vài chục triêu đô, đang sống ở một nơi xa xôi. Có lẽ đúng với câu “May mắn lớn nhất đời người là có người dẫn bạn đến một nền tảng cao mới”.
Người ta nói "Gió tầng nào gặp mây tầng đó" nên em cũng cố gắng nâng bản thân mình lên, để có chuyện mà trò với mấy anh.
Bắt đầu em hiểu về những thứ phân tích cơ bản hơn, từ vi mô đến vĩ mô một chút, sau khi cọ xát với thị trường khá rát rồi, thì cái tôi của em cũng thu nhỏ lại, cái đầu có vẻ lớn lên, và đúng cái dịp em comeback lại có nhiều điều xảy ra:
- Cơ hội đầu tiên thị trường Cryto, Bitcoin tăng chóng mặt, với vốn liếng sinh viên “sáng mua 5 nghìn xôi, tối 3 nghìn đá”, anh thanh niên liền nạp 20 USD vào binance chớp lấy cơ hội ngay, mới vào cũng khá choáng chút, em nghĩ mình lại mất học phí rồi, trade thì đòn bẩy x10 x20 khá bình thường, trade khoảng được 2 tháng khi BTC lên 40k rồi “bùm…”, và em rút sạch tài khoản được vài đồng lãi đủ mấy bữa ăn sáng, nói chung cũng phụ giúp gia đình rồi ạ.
Cũng gần 2 năm nghiên cứu về nó, thì em khá tâm đắc với quan điểm Cụ Warren: "Tiền ảo không phải là một loại tiền tệ, chúng không đáp ứng các bài kiểm tra của một loại tiền tệ. Tôi sẽ không ngạc nhiên khi chúng chỉ tồn tại được 10 hoặc 20 năm. Tiền ảo không phải là một công cụ hối đoái có sức chống chịu, cũng không phải một công cụ lưu trữ giá trị. Đó chỉ là một hình thức đầu cơ và mọi người mua-bán bởi vì họ hy vọng giá sẽ tăng hoặc giảm, giống như điều từng diễn ra trong bong bóng hoa tulip trước đây" .
Nó là tài sản đầu cơ hơn là đầu tư, có tiền em mua BTC cũng đầu cơ thôi. Nhưng công nghệ block chain thì có thế thay đổi thế giới.
-Cơ hội thứ 2 là thị trường chứng khoán, em vào nhóm sinh viên, và nghe anh chị trong đó đàm đạo về chứng, thì mình cũng cố nghiên cứu bài bản thôi, bắt đầu tháng 12 em mở 1 cái TK ảo giờ nó cũng lãi 20% rồi, sinh ra cái thời mà “nhắm mắt mua cũng lãi” thì thôi không bàn cãi nhiều.
Khi đủ 18 tuổi, tầm 30/12 em đến ngay công ty chứng khoán gia nhập biệt đội F0, chứ không thể “trade mãi bằng mồm được”. Và nạp tiền huy động được người bạn, người thân cũng được chút ít đủ trải nghiệm cảm giác thật. Tuy cũng có chút kinh nghiệm trade ảo, nhưng ngựa non khi nào cũng háu đá, cũng tham lam, rồi run rẩy sợ hãi vài ngày đầu.
Nhưng em càng nghiên cứu sâu hơn, được tham dự cuộc thi chứng khoán, cũng học được khá nhiều bài học bổ ích:
Tỉ lệ 95/5 hay 90/10 thì có vẻ tương đối đúng với các thị trường tài chính kể cả chứng, forex, BO, cryto,….Thị trường tài chính không bao giờ dễ dàng cả, ai cũng lãi, thì giàu hết rồi. Nó thật sự dành cho nhưng người đủ kiến thức, trải nghiệm thực tế mới có thể trụ lại được.
Có thể chia 3 bên tham gia thị trường:
Phe mua, phe bán, và Nhà cái
Nhà cái thì như cái chợ cho ‘mua, bán’ gặp nhau rồi đánh nhau tứ tung lên. Nhà cái nắm luật, nó mà “vừa đá bóng vừa thổi còi” ai chơi lại, bữa em tham gia cuộc thi chứng khoán giả lập, thấy bất bình cũng đăng đàn "chửi” nhà cái chơi xấu, nghĩ chỉ có ở ảo thôi, chứ VNI có pháp luật, cơ quan chức năng ai dám – ‘Tấm chiếu mới thật sự’.
Trải qua phiên 19, 20/1 vừa qua đúng là chuyện gì cũng có thể xảy ra, không thể cay cú, khi đã chơi thì hiểu luật, và chấp nhận nó, quan trọng tiền mình như thể nào thôi, chứ chả ai quan tâm đúng sai sao cả.
Và lại chứng kiến quy trình: bigboys nuôi lớn, vỗ béo, rồi làm thịt F0. Vì trade trong cryto, forex thì biên độ dao động đôi khi mạnh quen trồi, nên cũng chả có cảm xúc gì lạ lắm, và trước đo em cũng chờ cơ hội cầm cash sẵn để đi shopping, sáng em mới hoàn thiện danh mục.
Nhiều người đăng đàn than vãn kêu ca làm gì, chính xác là : “Chưa bán là chưa lỗ” , “Còn tiền là còn cơ hội”, tội gì phải than tránh.
-Và em vẫn trade forex khá đều tay, thấy mình trade không ổn nghe nói AI, thuật toán gì đó, chắc sẽ ổn định hơn,… thì em cũng lao đầu tìm hiểu, mày mò về BOT TRADE, tự tay lập trình vài con bot (vì hồi xưa học Chuyên tin nên cũng code được vài đường), code đúng thuật toán của các ‘chiên gia” nhưng mà backtest 1 tháng có vẻ ổn, chứ 1 năm là cháy xong cái tài khoản, em thấy mình không có tài năng trong lập trình nên mới học tài chính, thôi qua trade bằng tay cho nó lành. Cũng may mắn được ông anh chỉ bảo nhiều, học video này nọ bên nước ngoài, rồi những trader trade thật, lãi thật, thì em cũng học hỏi, thực hành, ngồi suy ngẫm lỗ sai của mình, sửa sai, làm lại. Và kết quả thì trong 2 tháng qua không còn thua lỗ, mà tâm lí khá ổn, bắt đầu có lãi. Hope in future
Chắc mội người nghĩ khi tham gia nhiều thị trường thì khiến mình bị loãng, không am hiểu sâu được, lúc đầu em cũng nghĩ vậy, không biết mình tham gia nhiều vậy có được gì không, hay là chỉ “Cưỡi ngựa xem hoa”. Qua trải nghiệm, em thấy nó thật sự bổ ích:
- Đầu tiền không bị lừa, cứ IB, môi giới nào giới thiệu đầu tư gói này lãi 30%/tháng, bao lỗ. Không có đâu nha……….
- Không để lòng tham dẫn tơi si: Cứ thấy BTC tăng vọt là mấy thằng bạn em có hỏi, rồi anh chị có hỏi, mua BTC giá 40k được không
- Muốn chơi sân chơi nào, cần hiểu rõ sân chơi đó, không được làm bừa, thực ra cái này khá dài dòng nếu nêu đặc trưng mỗi thị trường, qua thời gian trải nghiệm mỗi người tự hiểu về thị trường mình tham gia hơn
- Càng hiểu rõ mối liên hệ, thị trường nào thật sự phù hợp với mình. Quan điểm: “Đầu tư là đánh bạc”, khi đầu tư, hay đánh bạc thì ta cũng phải đánh cược, tất cả là xác suất, quan trọng xác suất thắng mình bao nhiểu, tỉ lệ Risk : Rewark bao nhiêu.
Không đánh cược thì không có ăn, thực ra cuộc chơi lớn nhất là chơi vơi chính mình, thị trường thì trăm năm vẫn vậy, vẫn có quy luật, tăng rồi giảm, rồi có biến cố, quan trọng mình có làm chủ được chính mình hay không.
Và một số kinh nghiệm em rút ra:
- Nhiều người nói rằng gặp khó khăn về vốn khi tham gia đầu tư: Thực ra đó là do định nghĩa sai về vốn. Con người đến với thế giới này bằng tay trắng, và trở về với trắng tay.Vốn ở đâu?
“vốn con người” là quan trọng nhất đó chính là kiến thức và trải nghiệm.
Thực sự vốn ngoài xã hội rất nhiều, quan trọng mình có đủ năng lực để người ta tin tưởng giao phó hay không thôi. Vì vậy quan trọng nhất vẫn là đầu tư bản thân, trải nghiệm thật nhiều, có sự ổn định, lịch sử rõ ràng
- Em là người thích phiêu lưu, mạo hiểm, chơi ngu nhiều rồi cũng khôn lên và khá thấm với câu a Đen Vâu: “biết có gì để mất, trước khi sẵn sàng mở quà”. Phải đo lường được rủi ro trước khi nghĩ đến lợi nhuận
- Trong quản trị danh mục tài chính, nếu làm 1 advisor thì phụ thuộc vào tính cách của khách hàng, theo quan sát em thấy:
rất nhiều người nghĩ rằng “Không nên bỏ trứng vào 1 rổ”, nhưng cũng có những người: “Bỏ trứng vào 1 rổ, và canh cái rổ trứng đó”, em có hỏi mấy người thì họ chuyên về cái nào, hiểu rõ về nó thì tối ưu hóa tốt nhất tài sản của mình.
Còn bản thân em hiện tại với tổng tài sản “hạt mít” em đang giữ nhưng vẫn có chia ra:
- 50% chứng khoán: Theo quan điểm chủ quan, và kiến thức con kiến của mình thì trong các ngành:
+Tài chính đang tiềm ẩn rủi ro, ngân hàng cho vay nợ nhiều sẽ có nợ xấu, chứng khoán margin nhiều thì rồi cũng có bóng bóng.
+Dầu khí: mấy cổ này lướt thì được vì nó phụ thuộc vào giá dầu thế giới, mà giá dầu thì phụ thuộc vào bất ổn chính trị, không chăc chắn cho dài hạn
+Hàng không thì có thể hồi phục nhưng khá chậm
2 ngành em đánh giá cao:
+ BDS KCN đang, tiếp tục thu hút FDI, BĐS nhà ở, chính phủ tiếp tục giữ lãi suất thấp, tung nhiều gói hỗ trọ, dân rút tiền ra nhiều hơn mà dân Việt Nam thói quen có tiền là mua vàng, BĐS.
Giả sử chứng khoán rung lắc, F0 mất niềm tin, tiền không chảy vào chứng thì sẽ chảy vào đất, thì giá cổ đất lên.
Tiền mà chảy vào chứng, thì cả nhà đều vui. Ai rồi cũng co mật ngọt, có cháo để húp, người vào sau mua cao hơn người vào trước cứ thế đẩy giá lên...và phải biết thời điểm dừng lại
|+Ngành thứ 2 em quan tâm là: cảng biển, và vận tải, ngành này hưởng lợi nhiều từ chính sách của chính phủ, qua covid thì cầu càng cao, thì không bàn cãi nữa rồi.
Đầu tư gì thì gì phải xác định được Risk – reward, và điểm vào lệnh, điểm thoát lệnh.
-30% Forex: cái này em đang tiếp tục rèn luyện, học thêm về phân tích cơ bản, và khi nào cứng tay, sẽ dịch chuyển dòng tiền, qua bên tạo lợi nhuận nhiều, rủi ro ít hơn
-10% Coin: Nói thật cái này em đách bạc cho có cảm giá, để ra đường người ta hỏi, mình có biết một chút mà chém gió hiii
- 5% tài khoản tiết kiệm: Luôn nghĩ đến rủi ro, và có sẵn số tiền để phòng ngừa.
Và luôn nghĩ đến sự cho đi, làm sao mình có giá trị 1 chút, em dành 5% còn lại bỏ vào việc có ý nghĩa cho cộng động, như bây giờ e cũng gây quỹ tham gia xuân yêu thương.
Bài này khá dài, em xin cảm ơn anh chị đã đọc hết ạ!
Cảm ơn anh Long Phan, và BTC đã tạo ra cuộc thi, giúp cho công đồng tài chính Việt Nam ngày càng phát triển.
Chúc cho tất cả mọi người trong nhóm mình có một năm 2021 đầu tư thành công rực rỡ, và nếu có thất bại cũng là bước đệm để kiến tạo thành công cho mọi người.
Tác giả: Cao Phạm Chí
