Carat và karat đều là đơn vị được sử dụng đo lường trong thế giới trang sức và rất hay bị nhầm lẫn. Nhiều người còn lầm tưởng carat và karat là hai từ giống nhau, bị viết sai chính tả. Cùng TOPI phân biệt chính xác xem karat và carat là gì nhé!
I. Nguồn gốc Carat và Karat
Hàng trăm năm về trước, khi con người cần đến một tiêu chuẩn để có thể đo lường đá quý, họ đã tìm đến cây carob. Vì hạt carob nặng gần bằng viên đá quý nhỏ nhất nên nó được chỉ định làm đơn vị cơ bản cho trọng lượng đá quý. Hạt carob còn được gọi là carat nên từ đó cái tên này cũng xuất hiện. Từ đó trở đi, bất kỳ viên đá nào có trọng lượng xấp xỉ trọng lượng của một hạt carob thì đều được coi là nặng 1 carat.
Tên carat bắt nguồn từ tiếng Pháp thời trung cổ và tiếng Ý, tiếng Ả Rập qīrāṭ - nghĩa là vỏ đậu, tiếng Hy Lạp là keration, đều có ý nghĩa là hạt carob với trọng lượng nhỏ. Đầu thế kỷ 20, trọng lượng của carat được đặt ở mức 200 miligam, hay 0,2 gam (1/142 ounce). Như vậy, một viên kim cương 2 carat nặng 400 miligam hoặc 0,4 gam. Mặc dù carat được sử dụng để tính trọng lượng của tất cả các loại đá quý nhưng kim cương là loại đá quý có liên quan nhất đến carat. Carat được cho là đặc tính quan trọng nhất khi xác định giá trị của viên kim cương.
Từ karat có chung nguồn gốc với carat nhưng được dùng để chỉ độ mịn của vàng: một karat bằng 1/24 phần vàng nguyên chất trong hợp kim. (Tỷ lệ 1/24 có từ thời La Mã cổ đại, khi đó một siliqua bằng 1/24 của một khối vàng. Vàng nguyên chất sẽ là 24 karat, các loại vàng khác sẽ là vàng pha kim loại, ví dụ vàng 14 karat có 14 phần vàng và 10 phần hỗn hợp kim loại).
Vì vậy, carat và karat là hai đơn vị đo lường riêng biệt trong thế giới trang sức. Thay thế karat cho carat đối với đá quý là hoàn toàn không chính xác, thế nhưng carat có thể thay thế cho karat để biểu thị độ tinh khiết hay độ mịn của vàng. Việc sử dụng thay thế này đã có từ thế kỷ 16, cho nên đến thời kỳ hiện tại nhiều người vẫn nhầm lẫn là điều dễ hiểu.
Ngày nay, chúng ta thường gặp cả carat và karat khi nói đến đồ trang sức cao cấp, trong đó kích thước và chất lượng được nhấn mạnh, với carat thường chỉ kích thước của một viên đá và karat chỉ tỷ lệ vàng trong hợp kim.
II. Phân biệt Karat và Carat
|
Yếu tố |
Carat |
Karat |
|
Cách viết tắt |
Viết đầy đủ là carat hoặc ct |
Viết tắt là K |
|
Đo lường |
Đơn vị đo lường trọng lượng các loại đá quý (ví dụ diamond carat) và độ nguyên chất của vàng (gold carat) |
Chỉ được sử dụng để phân biệt độ nguyên chất của vàng thôi, không thể đo lường đường trọng lượng đá quý |
|
Lịch sử |
Có trước |
Có sau |
|
Thang đo |
Chia thành 100 điểm |
Chia thành 24 phần |
Trong thang đo karat được chia thành 24 phần (phân), càng nhiều phần trong số 24 phần được làm từ vàng thì vàng sẽ càng nguyên chất. Dạng vàng nguyên chất nhất được biểu thị bằng 24 karat.
Carat giúp chúng ta biết được trọng lượng của một viên kim cương hoặc một loại đá quý nào đó. 1 carat = 100 điểm.
III. Một carat bằng bao nhiêu gram?
Carat hoàn toàn có thể quy đổi ra đại lượng gram, trong đó: 1 carat = 0.2 gram (gam). Nếu một viên kim cương nặng 1 gram thì trọng lượng của nó sẽ là 5 carat.
Ví dụ như viên kim cương thô lớn nhất thế giới (Cullinan) nặng 3.106 carat quy đổi ra khoảng 621g.
Bên cạnh đó, có thể quy đổi carat sang ly (mm) với những tỷ lệ như sau:
|
Carat |
0.25 |
0.50 |
0.75 |
1.00 |
1.25 |
1.5 |
2.00 |
2.5 |
3.0 |
|
Mm (ly) |
4.0 |
5.0 |
6.0 |
6.5 |
7.0 |
7.5 |
8.0 |
8.5 |
9.0 |
IV. Viên kim cương 1 carat thì lớn cỡ nào?
Có một sự nhầm lẫn phổ biến về kim cương đó là trọng lượng carat tương quan với kích thước của viên kim cương. Điều này không đúng hoàn toàn.
Các viên kim cương bo góc đẹp được cắt theo các thông số chặt chẽ hơn bất cứ hình dạng kim cương nào khác. Một viên kim cương tròn được cắt theo tỷ lệ chính xác sẽ có đường kính khoảng 6.5 mm (thường có 57 - 58 mặt cắt). Một viên kim cương cắt xấu có thể bị lẹm đi đáng kể, lúc này đường kính của viên kim cương 1 carat đó chỉ có thể tối đa lên đến 5.8 mm.
Với những viên kim cương được cắt kiểu dáng lạ mắt như hình Oval, Pears, Marquise Emerald, v.v., thậm chí còn có nhiều biến thể hơn.
Kỹ thuật cắt đá quý, kim cương là một yếu tố quan trọng khiến chất lượng và giá trị của viên đá quý tăng cao. Những viên đá quý được cắt với các hình dáng lạ mắt sẽ không có giá trị cao bằng hình dáng đá quý tiêu chuẩn.
V. Cách đọc carat vàng và carat kim cương
Ví dụ 1: Nhẫn đính hôn vàng hồng 18 ct đính kim cương 0.75 ct
Có nghĩa là chiếc nhẫn đính hôn đó làm bằng chất liệu vàng, độ vàng nguyên chất là 18 carat và viên kim cương trên chiếc nhẫn nặng 0.75 carat.
Ví dụ 2: Mặt dây chuyền vàng 9ct 10 viên kim cương TDW = 0.10 ct
Có nghĩa là mặt dây chuyền vàng có độ vàng nguyên chất là 9 carat, có 10 viên kim cương xung quanh với tổng trọng lượng là 10 điểm.
Lưu ý: Trong trường hợp có nhiều viên kim cương nhỏ trong một sản phẩm thì chúng thường được biểu thị bằng tổng trọng lượng là TDW (Total Diamond Weight) và TCW (Total Carat Weight) là viết tắt của tổng trọng lượng kim cương hoặc tổng trọng lượng carat, bằng trọng lượng của tất cả các viên đá quý cộng lại.
VI. Kim loại quý có Carat, karat càng cao thì càng tốt đúng không?
Đối với vàng, nếu karat càng lớn thì độ nguyên chất của vàng càng cao, các đặc tính của vàng thể hiện rõ ràng, có giá trị càng lớn, không bị trầy xước, không bị oxy hoá ngoài không khí và có giá trị bền bỉ với thời gian. Vì vậy, nên sử dụng vàng có karat cao để an toàn và lưu giữ được giá trị tốt hơn.
Còn với kim cương đá quý, chúng có giá trị cao nên ngân sách là điều xem xét đầu tiên, nếu như bạn có nhiều tiền, điều kiện kinh tế tốt thì có thể mua được kim cương đá quý với carat cao, còn nếu không thì chỉ mua được các viên kim cương nhỏ, kim cương tấm. Và đừng quên, carat chỉ phản ánh trọng lượng chứ không thể hiện được hình dạng, độ to nhỏ của viên kim cương. Như trên đã giải thích, còn phụ thuộc vào người thợ kim hoàn cắt viên kim cương đó.
Hi vọng qua bài chia sẻ ở trên, TOPI đã đem đến cho bạn những thông tin hữu ích về cách phân biệt karat và carat, hai thuật ngữ phổ biến trong ngành kim hoàn, và bổ sung thêm kinh nghiệm để lựa chọn trang sức đá quý và vàng cho phù hợp.
