Trong quá trình giao dịch, bạn có thể gặp phải những tờ tiền bị rách, mất góc hoặc nhòe mực. Trong những trường hợp này người nhận từ chối và không tiếp tục giao dịch vì nó không còn đáp ứng được các tiêu chuẩn lưu thông. Vậy, tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông là gì và quy định để đổi tiền không đủ tiêu chuẩn ra sao? Hãy cùng TOPI tìm hiểu ngay trong bài viết dưới đây để bảo vệ quyền lợi của mình trong mọi giao dịch nhé!
Thế nào là tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông?
Tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông là những tờ tiền giấy hoặc tiền kim loại đang lưu hành nhưng lại không còn đáp ứng được các tiêu chuẩn chất lượng về hình thức và giá trị sử dụng do Ngân hàng Nhà nước quy định. Những tờ tiền này thường bị hư hỏng, biến dạng hoặc không còn nguyên vẹn, gây khó khăn trong việc nhận diện và sử dụng.
Những tờ tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông
Những tờ tiền này không còn đảm bảo giá trị sử dụng và có thể bị từ chối trong quá trình trao đổi, mua bán. Việc phát hiện và xử lý tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông là cần thiết để duy trì sự ổn định của hệ thống tài chính và bảo vệ quyền lợi của người dùng.
Đặc điểm nhận biết và mẫu tiêu biểu tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông
Dưới đây là đặc điểm nhận biết và mẫu tiêu biểu của tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông:
1. Đặc điểm nhận biết
Tiền giấy:
- Bị phai màu, mất độ sắc nét của hình ảnh, hoa văn, chữ số.
- Bị rách, thủng, nhàu nát, hoặc có các vết dán, mảnh vá.
- Bị cháy, biến dạng do tiếp xúc với nhiệt độ cao hoặc hóa chất, làm thay đổi cấu trúc, màu sắc của giấy in.
- Xuất hiện các dấu vết như viết, vẽ, hoặc tẩy xóa trên bề mặt tờ tiền.
- Bị mục nát, mủn, hoặc biến dạng do các tác động khác.
Tiền kim loại:
- Bị mài mòn, han gỉ, hoặc mất lớp mạ bên ngoài.
- Bị cong vênh, biến dạng do tác động của ngoại lực hoặc nhiệt độ cao.
- Bị ăn mòn khi tiếp xúc với các hóa chất làm thay đổi hình ảnh, hoa văn, và chữ số trên đồng tiền.
2. Mẫu tiền tiêu biểu để xác định tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông
Tiền bị rách được dán lại không đủ tiêu chuẩn lưu thông
Tiền giấy:
- Tờ tiền bị rách một phần, được dán lại nhưng vẫn còn những vết rách rõ rệt.
- Tờ tiền bị phai màu nghiêm trọng, khiến hình ảnh và chữ số trở nên khó nhận diện.
- Tờ tiền bị cháy một góc, làm biến dạng hoàn toàn phần đó của tờ tiền.
Tiền kim loại:
- Đồng tiền bị mài mòn đến mức lớp mạ bị bong tróc, phần kim loại bên dưới bị gỉ sét.
- Đồng tiền bị cong vênh hoặc biến dạng do bị va đập hoặc tác động của nhiệt độ cao.
- Đồng tiền bị ăn mòn bởi hóa chất, làm mất đi một phần hoặc toàn bộ các chi tiết trên bề mặt.
Lý do khiến tiền bị hư hỏng
Lý do tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông được phân thành ba loại chính như sau:
Tiền rách, hỏng do lưu thông:
- Đây là loại tiền bị hư hỏng do sử dụng, lưu hành qua thời gian dài.
- Tiền giấy có thể bị phai màu, nhàu nát, mờ hình ảnh, chữ số hoặc bị rách nhưng vẫn còn nguyên tờ tiền sau khi được dán lại.
- Tiền kim loại có thể bị mòn, han gỉ hoặc hư hỏng các chi tiết trên bề mặt như hoa văn, chữ số và lớp mạ.
Tiền rách, hỏng do bảo quản:
- Loại tiền này bị hư hỏng do bảo quản không đúng cách hoặc do các tác động bên ngoài như nhiệt độ, hóa chất.
- Tiền giấy có thể bị rách mất một phần, thủng lỗ, bị cháy, hoặc biến dạng do nhiệt độ cao, hoặc bị biến đổi màu sắc, đặc điểm kỹ thuật do tiếp xúc với hóa chất.
- Tiền kim loại có thể bị cong vênh, biến dạng do tác động của ngoại lực hoặc nhiệt độ cao, hoặc bị ăn mòn do tiếp xúc với hóa chất.
Tiền bị lỗi kỹ thuật do quá trình in, đúc:
- Đây là loại tiền bị lỗi ngay từ khâu sản xuất, do sai sót trong quá trình in, đúc.
- Các lỗi phổ biến có thể bao gồm giấy in bị gấp nếp làm mất hình ảnh, mất màu in, hoặc lấm mực, cùng các lỗi khác gây ảnh hưởng đến chất lượng đồng tiền.
Tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông xử lý thế nào?
Người dân đổi tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông tại ngân hàng
Tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông sẽ được xử lý theo các quy định của Ngân hàng Nhà nước như sau:
Đổi tiền:
Người dân có thể mang tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông đến các chi nhánh của Ngân hàng Nhà nước, các ngân hàng thương mại, hoặc các tổ chức tín dụng được phép để yêu cầu đổi tiền.
Ngân hàng sẽ thẩm định tình trạng của tiền và nếu đáp ứng đủ điều kiện, sẽ tiến hành đổi tiền mới cho người dân mà không thu phí.
Xử lý tiền lỗi kỹ thuật:
Đối với tiền bị lỗi kỹ thuật do quá trình in, đúc, ngân hàng sẽ thu hồi và tiến hành xử lý theo quy trình nội bộ.
Các tờ tiền lỗi sẽ được ghi nhận và tiêu hủy theo quy định, đồng thời tiến hành in, đúc tiền mới để thay thế.
Quy định khi đổi tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông
1. Điều kiện đổi tiền rách, hỏng
Khách hàng cần nộp tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông tại các chi nhánh của Ngân hàng Nhà nước, Sở Giao dịch Ngân hàng Nhà nước, hoặc các đơn vị thu đổi tiền. Các đơn vị này sẽ tiếp nhận và xét duyệt tiền đổi theo các điều kiện sau:
- Tiền rách nát, hư hỏng phải không do hành vi phá hoại.
- Nếu tờ tiền bị cháy hay thủng hoặc tiền bị rách mất một phần, diện tích còn lại phải bằng hoặc lớn hơn 60% so với diện tích tờ tiền gốc cùng loại. Nếu tiền được dán lại, diện tích còn lại phải đạt ít nhất 90% so với diện tích tờ tiền cùng loại và phải giữ nguyên bố cục tờ tiền (bao gồm cả mặt trước, mặt sau; trên, dưới; bên phải, bên trái), đồng thời đảm bảo nhận biết các yếu tố bảo an.
- Đối với tiền polymer bị cháy hoặc bị co nhỏ do nhiệt độ cao, diện tích còn lại phải tối thiểu bằng 30% so với diện tích tờ tiền cùng loại. Tiền cần giữ nguyên bố cục và phải nhận biết ít nhất hai yếu tố bảo an như: yếu tố hình ẩn trong cửa sổ nhỏ, mực không màu phát quang, hàng số sêri phát quang, dây bảo hiểm, yếu tố IRIODIN hoặc chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Căn cứ theo các điều kiện xét duyệt, Ngân hàng Nhà nước chi nhánh, Sở Giao dịch Ngân hàng Nhà nước, hoặc các đơn vị thu đổi sẽ thực hiện việc đổi tiền cho khách hàng. Nếu tiền không đủ điều kiện đổi, các đơn vị này sẽ trả lại tiền cho khách hàng kèm theo thông báo lý do.
Trong trường hợp tờ tiền không rõ điều kiện đổi và cần giám định thêm, khách hàng phải nộp giấy đề nghị đổi tiền.
2. Thủ tục đổi tiền
Bước 1: Mang tiền không đủ tiêu chuẩn đến các chi nhánh của Ngân hàng Nhà nước, ngân hàng thương mại, hoặc tổ chức tín dụng được phép.
Bước 2: Xuất trình giấy tờ tùy thân hợp lệ
Bước 3: Nhân viên ngân hàng sẽ kiểm tra tình trạng của tiền và xác nhận tính hợp lệ của việc đổi tiền.
Bước 4: Nếu tiền đáp ứng các điều kiện, ngân hàng sẽ thực hiện đổi tiền mới cho bạn.
3. Phí đổi tiền
Đối với tiền rách nát, hư hỏng, thường không có phí đổi tiền nếu đáp ứng đủ điều kiện đổi. Tuy nhiên, trước khi đổi bạn có thể tìm hiểu thêm về chính sách cụ thể của từng ngân hàng để biết thêm chi tiết nhé.
4. Có được đổi tiền rách nát ở cây xăng không?
Theo quy định tại Khoản 1 và Khoản 3, Điều 4 của Thông tư 25/2013/TT-NHNN, người dân có thể hoàn toàn yên tâm khi gặp tình trạng tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông. Ngân hàng Nhà nước và các Sở Giao dịch cùng các đơn vị thu đổi có trách nhiệm thu hồi và đổi tiền ngay lập tức cho khách hàng có nhu cầu.
Quy trình không yêu cầu nhiều thủ tục giấy tờ, giúp giảm bớt khó khăn và làm cho việc đổi tiền trở nên thuận tiện và nhanh chóng.
Nhiều người cho rằng có thể ra cây xăng đổi tiền rách hỏng
Theo Khoản 2, Điều 2 của Thông tư 25/2013/TT-NHNN, các đơn vị thu đổi bao gồm: tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài và Kho bạc Nhà nước. Do đó, để thực hiện việc đổi tiền Việt Nam bị rách, bạn cần mang đến các ngân hàng hoặc Kho bạc Nhà nước và không nên mang đến các điểm chấp nhận thanh toán khác như cây xăng.
Việc hiểu về tiền không đủ điều kiện lưu thông và cách xử lý khi gặp trường hợp trên sẽ giúp bạn chủ động hơn trong những tình huống thực tế. Hy vọng rằng bài viết sẽ giúp bạn có thêm thông tin hữu ích khi khi tham gia vào hoạt động lưu thông tiền tệ.
