Không phải ai cũng phân biệt được lương net và lương gross, nhất là với những người mới đi làm. Nếu không hiểu rõ về hai loại lương này thì rất có thể bạn sẽ bị thiệt thòi khi tiến hành thương lượng (deal) lương với nhà tuyển dụng.
1. Lương net là gì?
Luật pháp Việt Nam không quy định về lương net hay lương gross, đây là một thuật ngữ dùng trong cộng đồng những người đi làm và tuyển dụng. Theo đó, lương net là lương thực nhận cuối cùng (đến tay người lao động) không bao gồm các khoản bắt buộc như bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN), bảo hiểm y tế (BHYT) và thuế thu nhập cá nhân (TNCN) (nếu có).
.jpg)
Tìm hiểu về lương net và các loại lương khi đi làm
Trái ngược với lương net là lương gross (lương gộp) là toàn bộ số tiền lương bao gồm cả các khoản bắt buộc trên.
Chẳng hạn, trong quá trình thương lượng lương, bạn được nhà tuyển dụng trả 15 triệu đồng theo hình thức lương net. Vậy thì số tiền thực nhận cuối cùng là 15 triệu đồng, mọi khoản khấu trừ khác đã khấu trừ xong.
2. Phân biệt lương net và lương gross
| Đề mục | Lương net | Lương gross |
|
Khái niệm |
Số tiền lương đã được trừ tất cả các khoản khấu trừ bắt buộc | Số tiền lương bao gồm toàn bộ các khoản khấu trừ bắt buộc như BHYT, BHXH, BHTN, thuế TNCN… |
| Là số tiền thực nhận cuối cùng về tay người lao động | Chưa phải là số tiền thực nhận cuối cùng của người lao động. Số tiền thực nhận cuối cùng thấp hơn lương hiển thị. | |
| Người ưa sử dụng | Người sử dụng lao động | Người lao động |
| Cách tính | Để tính được lương net, lấy lương gross trừ đi các khoản khấu trừ bắt buộc | Lương gross bao gồm lương net cộng với các khoản khấu trừ bắt buộc |
Lương gross bao gồm tất cả các khoản thu nhập còn lương net thì không
3. Ưu và nhược điểm khi nhận lương net
Ưu điểm khi nhận lương net:
Lương net là số tiền thực nhận cuối cùng, thuận tiện cho việc lập kế hoạch tài chính sớm;
Bạn không cần phải lo lắng về những khoản bảo hiểm bắt buộc hay thuế TNCN đã đóng chưa, vì nhận lương này tức là bạn đã trích nộp đủ;
Dễ dàng so sánh mức lương trong ngành, giữa các công ty hoặc các vị trí khác nhau.
Ưu và nhược điểm khi nhận lương net
Nhược điểm khi nhận lương net:
Không biết được số tiền chính xác mà bạn phải đóng các khoản khấu trừ (các loại bảo hiểm, thuế TNCN) là bao nhiêu;
Bạn sẽ khó biết được mức tăng lương hoặc giảm lương sẽ ảnh hưởng đến lương net của bạn thế nào, do sự biến động của các khoản khấu trừ.
Các chế độ, quyền lợi mà người lao động được hưởng (trợ cấp thất nghiệp, ốm đau, thai sản, lương hưu, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp…) sẽ thấp hơn do nhiều doanh nghiệp sẽ đóng bảo hiểm với mức lương thấp để tiết kiệm chi phí.
4. Cách tính lương net đơn giản
Cách tính lương net khá đơn giản, lấy lương gross trừ đi các khoản khấu trừ bắt buộc là được.
Lương net = Lương gross - Các khoản khấu trừ bắt buộc
Các khoản khấu trừ bắt buộc đã đề cập ở trên gồm BHYT, BHTN, BHXH, thuế TNCN và các khoản trợ cấp hoặc các khoản khấu trừ theo quy định của doanh nghiệp và Chính phủ từng quốc gia.
Tại Việt Nam, các khoản bảo hiểm bắt buộc khấu trừ từ lương gross của người lao động có mức đóng như sau: 1.5% nộp quỹ BHYT, 1% nộp quỹ BHTN, 8% nộp quỹ BHXH.
Lương net là số còn lại sau khi lấy lương gross trừ các khoản phải đóng
Đối với thuế TNCN:
Nếu người lao động không có người phụ thuộc thì tiền lương trên 11 triệu bắt đầu phải đóng thuế TNCN.
Nếu người lao động có người phụ thuộc thì tiền lương phải trên 15.4 triệu đồng mới phải đóng thuế TNCN. Đồng thời, số người phụ thuộc nhiều thì số tiền lương phải đóng thuế cũng tăng lên.
Các khoản tiền không tính thuế TNCN: tiền lương làm thêm giờ, tiền lương tăng ca làm việc ban đêm, tiền lương hưu, tiền bồi thường tai nạn lao động…
5. Những lưu ý khi nhận lương net để không bị thiệt
Đọc kỹ và hiểu rõ hợp đồng lao động của bạn. Nắm vững thông tin về mức lương, các khoản khấu trừ, và bất kỳ điều khoản khác liên quan đến lợi ích và quyền lợi của bạn.
Việc hiểu rõ về các khoản thuế và khấu trừ giúp bạn biết được bạn đang nộp các khoản này ở mức nào, doanh nghiệp giúp bạn nộp thêm bao nhiêu, để bạn có thể tính được phần trăm lương hưu trí nhận về sau.
Cần kiểm tra thường xuyên việc đóng bảo hiểm bắt buộc hàng tháng hàng năm của mình xem doanh nghiệp có đóng bảo hiểm ở mức thấp hay nợ bảo hiểm của người lao động hay không. Nhiều trường hợp, dù tiền bảo hiểm của người lao động vẫn trích nộp đều đặn nhưng công ty lại nợ bảo hiểm của người lao động, khiến họ không được hưởng các quyền lợi bảo hiểm.
Hầu hết chủ doanh nghiệp đều thích trả lương net để hạn chế chi phí
Một phần nữa là các thông tin về thuế và các quy định liên quan đến lương sẽ thường xuyên được cập nhật, chúng có thể ảnh hưởng đến mức thu nhập thực tế của các bạn. Vậy nên, hãy theo dõi các thay đổi về thuế và luật lao động để mình không bị thiệt thòi.
Nếu ứng tuyển cùng một vị trí và cùng thương lượng nhận lương net, hãy so sánh cơ hội việc làm với nhau, các lợi ích khác mà công ty đem lại, phúc lợi công ty trước khi quyết định làm việc tại nơi nào.
Trong quá trình thương lượng lương, nếu nhà tuyển dụng đưa ra một con số, hãy hỏi lại xem đó là mức lương gross hay lương net để không bị thiệt thòi và hai bên không hiểu nhau, đến khi nhận lương mới ngỡ ngàng.
Như vậy, trên đây TOPI đã giúp bạn phân biệt được sự khác nhau giữa lương gross và lương net, để bạn có thể tự tin trong việc đàm phán lương khi phỏng vấn tuyển dụng. Để cập nhật thêm nhiều tin tức mới về kinh tế, tài chính, bạn hãy tải ngay ứng dụng TOPI hoặc truy cập trang web topi.vn nhé!
