Chi tiêu là một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày của mỗi người, từ việc mua sắm thực phẩm, thanh toán hóa đơn đến đầu tư cho tương lai. Hiểu rõ khái niệm chi tiêu và cách phân loại các khoản chi tiêu là nền tảng quan trọng để quản lý tài chính cá nhân hiệu quả. Bài viết này sẽ giúp bạn khám phá sâu hơn về chi tiêu, phân loại các loại chi tiêu, và những kỹ năng cần thiết để kiểm soát dòng tiền của mình một cách thông minh.
Chi tiêu là gì?
Nói đơn giản, chi tiêu là những khoản bạn cần chi để duy trì cuộc sống. Gọi một bữa ăn ngon, mua sắm quần áo đẹp; đây là những khoản chi tiêu cho lối sống. Thanh toán tiền thuê nhà hoặc học phí là ví dụ về chi tiêu thường xuyên hoặc thiết yếu. Tóm lại, chi tiêu là bất kỳ khoản mua sắm nào mà bạn thực hiện cho một sản phẩm hoặc dịch vụ. Và những khoản này cần được quản lý để bạn không bị thiếu hụt tiền bạc vào bất kỳ lúc nào.
Quản lý chi tiêu là một loại kỹ năng sống
Có rất nhiều ứng dụng mà bạn có thể sử dụng để theo dõi và quản lý chi tiêu của mình. Xem ngay tại đây: App quản lý chi tiêu thông minh
Phân loại chi tiêu hàng tháng
Chi tiêu có thể được phân loại dựa trên mục đích sử dụng. Dưới đây là cái nhìn chi tiết hơn về một số loại chi phí phổ biến mà mọi gia đình sẽ phải bỏ ra vào một thời điểm nào đó.
1. Chi tiêu thiết yếu
Đây là những khoản chi tiêu cho những thứ hoàn toàn cần thiết cho cuộc sống. Chúng còn được gọi là các nhu cầu cơ bản.
Chi tiêu trong danh mục này thường bao gồm các chi phí cho thực phẩm, nước uống, chỗ ở, và quần áo. Như bạn có thể thấy, những chi phí này là cần thiết để tồn tại. Thu nhập của bạn nên đủ để trang trải ít nhất các chi phí cơ bản này.
Chi tiêu thiết yếu không thể gạch khỏi ngân sách của bạn. Tuy nhiên, bạn có thể làm việc để giảm thiểu chúng và giữ chúng trong một giới hạn hợp lý. Ví dụ bao gồm:
- Chi phí thuê nhà
- Chi phí mua sắm hàng tháng
- Chi phí quần áo cơ bản
- Chi phí đi lại bằng phương tiện công cộng đến nơi làm việc
2. Chi tiêu tùy ý
Đây là những chi phí bạn tự quyết định chi trả. Nói cách khác, bạn không thực sự cần phải chi tiền cho những thứ này. Nếu chi tiêu thiết yếu là "nhu cầu," thì chi tiêu tùy ý là "mong muốn."
Chi tiêu tùy ý không bắt buộc trong cuộc sống hằng ngày. Tuy nhiên, chúng có thể làm cho đời sống trở nên thú vị và ý nghĩa hơn. Hãy tưởng tượng một cuộc sống thiếu đi những bộ phim hay, những chuyến đi xa, hoặc những niềm vui đơn giản mà tiền bạc có thể mang lại.
Thông thường, bạn chỉ sử dụng phần thu nhập khả dụng của mình cho những khoản chi tiêu này. Thu nhập khả dụng ở đây có nghĩa là bất kỳ khoản tiền dư nào sau khi bạn đã trang trải các chi phí thiết yếu.
Ví dụ về chi tiêu tùy ý bao gồm:
- Kỳ nghỉ
- Chi phí cho sở thích cá nhân
- Hàng hóa và dịch vụ xa xỉ
- Các loại đăng ký và hội viên cho tạp chí, giải trí, phòng tập gym, v.v.
3. Chi tiêu cố định
Đây là những chi phí tiêu chuẩn với số tiền được xác định trước và cố định. Bạn biết chính xác mình sẽ phải trả bao nhiêu cho các chi phí trong danh mục chi tiêu cố định. Điều này giúp bạn dễ dàng tính toán chúng vào ngân sách của mình, vì bạn đã biết trước số tiền cần chi cho những sản phẩm hoặc dịch vụ. Chi tiêu cố định có thể là chi tiêu thiết yếu hoặc tùy ý, tùy thuộc vào bản chất của từng khoản chi.
Ví dụ:
- Hóa đơn internet của bạn (đặc biệt nếu là gói cố định)
- Chi phí nạp tiền điện thoại hoặc hóa đơn điện thoại di động
- Các khoản trả góp vay hàng tháng (EMI)
4. Chi tiêu biến đổi
Chi tiêu biến đổi là những khoản chi phí khó xác định trước. Số tiền bạn chi cho các sản phẩm hoặc dịch vụ này có thể thay đổi tùy vào thời điểm, từ tháng này sang tháng khác.
Để ước tính chi phí biến đổi trong ngân sách, bạn có thể xem lại các khoản chi trong quá khứ cho các chi phí tương tự, khoảng 3 tháng trở lại. Sau đó, bạn có thể xác định xu hướng chi tiêu của mình cho các khoản này và lập ngân sách phù hợp.
Ví dụ:
- Chi phí thăm hỏi, đám cưới
- Mua sắm hàng tạp hóa
- Chi phí y tế
- Bảo trì và sửa chữa nhà cửa
5. Chi tiêu định kỳ
Chi tiêu định kỳ là những khoản chi phí lặp lại hàng tháng. Chúng có thể là chi phí cố định hoặc biến đổi, thiết yếu hoặc tùy ý. Nhưng vì chúng có tính chất định kỳ, bạn biết rằng cần phải tính toán cho những khoản chi tiêu này.
Ví dụ:
- Tiền thuê nhà (Cố định)
- Đăng ký truyền hình cáp, 4G hoặc hội viên phòng gym (Thường là biến đổi)
- Phí bảo hiểm (Thường là cố định)
- Học phí cho con
- Khoản trả góp vay hàng tháng (Thường là cố định)
6. Chi tiêu không định kỳ
Chi tiêu không định kỳ là những khoản chi hiếm khi xảy ra. Chi phí này không xuất hiện thường xuyên, bạn không thường xuyên trả tiền cho những chi phí này. Nhưng khi chúng xuất hiện, chúng có thể "ngốn" một phần lớn thu nhập của bạn. Nó có thể là hóa đơn của chiếc điện thoại đắt tiền hoặc không may là một hóa đơn bệnh viện.
Tốt nhất là bạn nên có một quỹ khẩn cấp riêng cho các chi tiêu không định kỳ quan trọng như:
- Trường hợp phải vào bệnh viện thăm khám y tế
- Sửa chữa nhà cửa đột xuất
- Sửa chữa phương tiện xe cộ của bạn bị hỏng
- Mua bù do mất mát tài sản hoặc sửa chữa tài sản
>> Xem thêm: Phân biệt Nhu cầu và mong muốn
Những kỹ năng quản lý chi tiêu cực đỉnh
Lên kế hoạch ngân sách: Xác định các nguồn thu nhập và chi phí hàng tháng của bạn. Lên kế hoạch ngân sách giúp bạn theo dõi và kiểm soát chi tiêu, đảm bảo bạn không vượt quá mức dự kiến.
Theo dõi chi tiêu: Sử dụng ứng dụng tài chính hoặc bảng tính để ghi chép và theo dõi tất cả các khoản chi tiêu. Việc này giúp bạn nhận ra các khoản chi tiêu không cần thiết và điều chỉnh kịp thời.
Ưu tiên mục tiêu tài chính: Xác định và phân loại các mục tiêu tài chính ngắn hạn và dài hạn. Điều này giúp bạn phân bổ ngân sách một cách hợp lý, tập trung vào các mục tiêu quan trọng.
Tìm kiếm cơ hội tích lũy: Đánh giá các khoản chi tiêu và tìm cách tích lũy sớm, chẳng hạn như giảm chi phí không cần thiết, tìm các ưu đãi và khuyến mãi, và so sánh giá cả trước khi mua sắm.
Đầu tư thông minh: Nghiên cứu và đầu tư vào các cơ hội có thể gia tăng giá trị tài sản của bạn. Đảm bảo rằng các khoản đầu tư phù hợp với khả năng chấp nhận rủi ro và mục tiêu tài chính của bạn.
Xây dựng quỹ khẩn cấp: Dự trữ một khoản tiền cho các tình huống khẩn cấp giúp bạn tránh bị áp lực tài chính trong các trường hợp không mong muốn.
Trau dồi kiến thức tài chính cá nhân: Liên tục cập nhật kiến thức về quản lý tài chính cá nhân, đầu tư và kế hoạch ngân sách để nâng cao khả năng quản lý chi tiêu của bạn.
Xem xét và điều chỉnh định kỳ: Thường xuyên xem xét và điều chỉnh kế hoạch ngân sách của bạn để phản ánh sự thay đổi trong thu nhập và chi tiêu.
Làm thế nào để quản lý chi tiêu của bạn?
Quản lý chi tiêu đơn giản là đảm bảo rằng việc chi tiêu của bạn không vượt quá thu nhập hoặc làm ảnh hưởng đến các khoản đầu tư/tích lũy của bạn.
Dưới đây là một số cách quản lý chi phí hàng tháng hiệu quả:
Theo dõi mọi khoản chi
Có hai cách để thực hiện việc này: Bạn có thể tạo một bảng tính (như Microsoft Excel hoặc Google Sheets) để ghi lại mọi khoản chi và phân loại chúng. Sau đó tổng hợp các khoản chi và so sánh chi tiêu của mình theo từng tháng.
Tuy nhiên, có một cách thông minh hơn!
Sử dụng ứng dụng TOPI để theo dõi chi tiêu và dòng tiền. TOPI cung cấp một loạt các tính năng quản lý tài chính cá nhân giúp bạn dễ dàng theo dõi, điều chỉnh và tối ưu hóa kế hoạch tài chính của mình. Dưới đây là một số tính năng nổi bật:
-
Theo dõi chi tiêu và thu nhập: TOPI cho phép bạn ghi chép và phân loại các khoản chi tiêu và thu nhập của mình, giúp bạn dễ dàng theo dõi dòng tiền và kiểm soát ngân sách cá nhân.
-
Lập kế hoạch ngân sách: Bạn có thể tạo và quản lý ngân sách theo từng mục tiêu cụ thể, từ đó xác định các khoản chi tiêu ưu tiên và điều chỉnh chi tiêu để đạt được các mục tiêu tài chính.
-
Đầu tư thông minh: TOPI cung cấp các công cụ để việc đầu tư của bạn thông minh và dễ dàng hơn bao giờ hết. Bạn có thể mở các khoản đầu tư tích lũy linh hoạt với lợi nhuận hấp dẫn.
-
Theo dõi hiệu suất đầu tư: Tính năng này giúp bạn giám sát hiệu suất các khoản đầu tư của mình, cung cấp thông tin chi tiết về lợi nhuận, biến động và tình hình tài chính tổng thể.
-
Cảnh báo và thông báo: TOPI gửi thông báo khi có giao dịch lớn hoặc khi bạn gần chạm mức ngân sách đã đặt, giúp bạn điều chỉnh kịp thời và tránh việc chi tiêu vượt mức.
-
Tư vấn tài chính cá nhân: Dịch vụ tư vấn giúp bạn xây dựng kế hoạch tài chính cá nhân và đưa ra các khuyến nghị đầu tư dựa trên mục tiêu và tình hình tài chính của bạn.
-
Báo cáo tài chính chi tiết: Bạn có thể nhận các báo cáo tài chính định kỳ để đánh giá tình hình tài chính của mình, từ đó đưa ra các quyết định tài chính thông minh hơn.
Với những tính năng này, TOPI hỗ trợ bạn quản lý tài chính cá nhân một cách toàn diện và hiệu quả, giúp bạn đạt được mục tiêu tài chính của mình một cách dễ dàng và thuận tiện.
Xác định những khoản chi không cần thiết
Giả sử bạn đã theo dõi chi tiêu của mình trong khoảng 2 đến 3 tháng. Điều này có nghĩa là bạn đã có đủ dữ liệu để thực hiện một bài tập quan trọng trong quản lý chi tiêu: xác định những khoản chi nào là không thực sự cần thiết trong cuộc sống hàng ngày của bạn.
Chẳng hạn, bạn có thể thấy rằng bạn đã chi 30% lương của mình cho việc ăn uống ngoài hàng. Đó là dấu hiệu cảnh báo rõ rệt. Bạn cần xem xét cắt giảm khoản chi này. Có thể chuẩn bị bữa ăn vào cuối tuần hoặc thuê đầu bếp nếu bạn có thể chi trả.
Giảm thiểu các khoản mua sắm theo cảm xúc
Mua sắm theo cảm xúc có thể khiến chi tiêu của bạn tăng vọt một cách nhanh chóng. Bạn có thể không nhận ra, nhưng việc lướt qua các ứng dụng mua sắm một cách tùy tiện có thể khiến bạn tiêu tốn một khoản tiền lớn.
Tuy nhiên, cũng không thực tế khi quá khắt khe với bản thân. Hãy tận hưởng cuộc sống một chút. Chỉ cần đảm bảo rằng bạn cân bằng giữa việc chi tiêu vượt mức trong một số tháng với việc thắt chặt chi tiêu nghiêm ngặt trong những tháng khác.
Mọi người thường thích các quy tắc đơn giản. Vậy sao không thử áp dụng một quy tắc?
Giả sử bạn kiếm được 10 triệu đồng mỗi tháng. Dưới đây là cách phân bổ chi tiêu của bạn có thể trông như thế nào:
Tăng thu nhập của bạn
Quản lý chi tiêu gắn liền với tối ưu hóa thu nhập. Bởi vì có giới hạn trong việc giảm chi tiêu của bạn. Ngay cả ngân sách chặt chẽ nhất cũng sẽ bị ảnh hưởng bởi sự gia tăng chi phí do lạm phát. Quan trọng là thu nhập của bạn phải tăng hàng năm để theo kịp hoặc vượt qua lạm phát.
Giới hạn và quản lý nợ
Giả sử bạn đã kiểm soát được các khoản chi tiêu theo cảm xúc và giảm thiểu đáng kể các chi phí tùy ý và bạn cũng có thêm nguồn thu nhập. Tuyệt tốt, nhưng nếu bạn không kiểm soát được nợ của mình, bạn có thể không còn dư dả tài chính để tích lũy hoặc đầu tư.
Quản lý nợ là một phần quan trọng trong quản lý chi tiêu. Dưới đây là một số điều bạn có thể làm để giảm nợ và quản lý tốt hơn:
- Thanh toán nợ có lãi suất cao trước (Thẻ tín dụng và khoản vay trả góp)
- Tất toán các khoản vay nếu có thể
- Giới hạn việc vay mượn thêm cho đến khi bạn đã trả hết nợ hiện tại
- Không vay nợ nếu bạn không cần thiết
Thử áp dụng một quy tắc ngân sách
Một quy tắc phổ biến là quy tắc 50/30/20, trong đó bạn chi 50% thu nhập cho nhu cầu, 30% cho mong muốn và 20% đầu tư cho tương lai của bạn.
Quản lý chi phí là một kỹ năng sống. Giống như nấu ăn, lái xe hoặc chơi thể thao. Bạn có thể chia nhỏ chi phí của mình thành chi phí thiết yếu và không thiết yếu. Hoặc bạn có thể chia nhỏ hơn nữa thành chi phí định kỳ và không định kỳ. Quan trọng nhất là theo dõi chi phí để có thể phân tích cách bản thân đã chi tiêu.
Bạn có thể đầu tư cho tương lai của mình trên TOPI bằng cách mở khoản đầu tư tích lũy linh hoạt. Với lợi nhuận hấp dẫn tới 9%/năm, bạn không chỉ tích lũy hiệu quả mà còn gia tăng tài sản của mình trong thời gian dài. TOPI cung cấp nhiều lựa chọn đầu tư linh hoạt, phù hợp với các mục tiêu tài chính và khả năng chịu rủi ro của bạn, giúp bạn đạt được mục tiêu tài chính cá nhân một cách dễ dàng và an toàn. Đừng chần chừ, tải app TOPI để đầu tư cho một tương lai tài chính thịnh vượng!
