Đảo nợ có vai trò quan trọng, giúp cá nhân, doanh nghiệp có thể duy trì khoản vay trong thời gian dài. Tìm hiểu tính hợp pháp và những trường hợp bị cấm cho vay đảo nợ ngân hàng.
I. Giải thích khái niệm đảo nợ ngân hàng
Đảo nợ hay còn gọi là "đảo sổ" là một thuật ngữ được sử dụng trong ngân hàng, dùng để chỉ hoạt động cho một cá nhân, doanh nghiệp hoặc tổ chức vay một khoản vốn mới nhằm mục đích thanh toán cho khoản vay trước đó.
Đảo nợ là vay một khoản mới để trả khoản nợ cũ
Nhờ đảo nợ, các cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp sẽ tránh bị rơi vào nợ xấu, dòng tiền được luân chuyển kịp thời, khoản vay được kéo dài hơn, từ đó doanh nghiệp có thể tiếp tục duy trì hoạt động kinh doanh của mình.
Bản chất của đảo nợ là ngân hàng yêu cầu khách hàng trả hết khoản nợ cũ và vay lại khoản mới nhưng thực chất là tiếp tục khoản nợ cũ.
Yêu cầu đối với khoản vay đảo nợ: Để có thể được vay đảo nợ, cá nhân, tổ chức cần đáp ứng các yêu cầu sau:
- Mục đích cho vay: Vay để phục vụ hoạt động kinh doanh.
- Thời hạn cho vay: Không được dài hơn thời hạn cho vay còn lại của khoản vay cũ.
- Khoản vay chưa được cơ cấu lại thời hạn trả nợ.
Như vậy, chỉ cần cá nhân, tổ chức đáp ứng các yêu cầu trên thì sẽ được phép vay một khoản mới để thanh toán cho khoản vay cũ.
II. Đảo nợ khoản vay có hợp pháp không?
Từ ngày 15/3/2017 khi Thông tư 39/2019/TT-NHNN có hiệu lực, Ngân hàng Nhà nước chính thức nghiêm cấm hoạt động cho vay đảo nợ, chỉ trừ 2 trường hợp ngoại lệ sau:
- Cho vay để trả khoản nợ tại chính tổ chức tín dụng đã cho vay nếu khách hàng dùng tiền của khoản vay mới thanh toán lãi tiền vay phát sinh trong quá trình thi công xây dựng công trình mà chi phí lãi vay được tính trong tổng mức đầu tư xây dựng đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt.
- Cho vay để chi trả khoản nợ trước hạn tại tổ chức tín dụng khác hoặc khoản nợ nước ngoài. Khoản vay trước đó phục vụ cho hoạt động kinh doanh, thời hạn cho vay khoản vay mới không dài hơn thời gian cho vay còn lại của khoản vay cũ và khoản vay chưa cơ cấu lại thời hạn trả nợ.
Một số ngoại lệ được phép vay đảo nợ
Đối với các trường hợp trên, các ngân hàng thương mại có thể cho vay đảo nợ nhưng cần phải đáp ứng hướng dẫn của Ngân hàng Nhà nước.
Những trường hợp nghiêm cấm cho vay đảo nợ
Theo hướng dẫn từ Ngân hàng Nhà nước, tổ chức tín dụng không được cho vay đảo nợ đối với các mục đích sau:
- Vay để đầu tư kinh doanh các ngành nghề bị pháp luật cấm.
- Vay để thanh toán các chi phí, đáp ứng các nhu cầu tài chính của những giao dịch bị pháp luật cấm.
- Vay để mua, sử dụng hàng hóa, dịch vụ thuộc ngành nghề bị pháp luật cấm đầu tư kinh doanh.
- Vay để mua vàng miếng.
- Vay để trả nợ khoản cấp tín dụng tại chính tổ chức tín dụng cho vay, trừ 2 trường hợp ngoại lệ đã nêu ở phần trên.
III. Ưu – nhược điểm của hoạt động vay đảo nợ
Hoạt động cho vay đảo nợ có những ưu điểm và hạn chế, người vay cần hiểu rõ trước khi quyết định xoay vòng vốn theo hình thức này.
1. Ưu điểm của đảo nợ
Hoạt động cho vay đảo nợ diễn ra thường xuyên tại hầu hết các tổ chức tín dụng, ngân hàng,… và nhận được sự quan tâm của các chủ thể vay vốn do đảo nợ có thể giúp doanh nghiệp không bị rơi vào tình trạng tín dụng xấu do không thể trả nợ khoản vay đã đến hạn phải trả.
Khoản nợ mới được xếp vào danh sách nợ tốt, do đó, dòng tiền của doanh nghiệp sẽ được luân chuyển, doanh nghiệp có thêm thời gian vay, nhờ đó có sự đảm bảo về vốn.
Ưu điểm khi vay đảo nợ
Bản chất của đảo nợ là vay một khoản tiền mới, do đó nếu lãi suất ở thời điểm hiện tại thấp hơn lãi của khoản vay trước thì bên vay sẽ có lợi. Ngoài ra, nếu khoản vay mới được hưởng lãi suất ưu đãi trong thời gian đầu thì người vay cũng được lợi về lãi suất.
2. Hạn chế của đảo nợ
Đảo nợ tiềm ẩn nguy cơ về nợ xấu. Mặc dù vay đảo nợ sẽ giúp thanh toán khoản nợ trước đó và tránh bị rơi vào danh sách nợ xấu, thế nhưng bản chất vẫn là khoản nợ cũ, do vậy, ngân hàng vẫn phải đối mặt với những rủi ro khó lường trước.
Việc vay đảo nợ cần được tiến hành dựa trên những quy định và hướng dẫn của Ngân hàng Nhà nước, tuy nhiên, hiện nay, hệ thống các quy phạm rất lỏng lẻo, nếu không cẩn thận, người vay sẽ dễ có các hành vi vi phạm pháp luật và phải gánh chịu các trách nhiệm dân sự, hình sự khác,…
Nếu doanh nghiệp thường xuyên cho vay đảo nợ, nguồn vốn của doanh nghiệp sẽ bị phụ thuộc vào khoản nợ này, do đó tình hình kinh doanh của công ty không được phản ánh rõ ràng.
IV. 3 hình thức vay đảo nợ ngân hàng
1. Vay trả nợ chính khoản vay trong cùng tổ chức tín dụng
Đây là hình thức vay đảo nợ phổ biến nhất hiện nay chính là vay đảo nợ cùng ngân hàng. Với cách này, khách hàng sẽ đăng ký một khoản vay mới tại cùng ngân hàng, tổ chức tín dụng nơi khách hàng đang có khoản nợ cũ với mục đích thanh toán khoản tiền nợ trước đó.
Với hình thức vay này, người vay sẽ không thể dùng danh nghĩa của mình để vay một khoản mới mà sẽ phải để một cá nhân hoặc pháp nhân khác đứng tên trên hợp đồng vay vốn mới. Sau khi hồ sơ vay vốn mới được xét duyệt và dòng tiền được rót về, số tiền này sẽ được sử dụng để thanh toán cho khoản vay cũ.
Với hồ sơ vay vốn mới, bên vay có thể được hưởng mức lãi suất ưu đãi và hấp dẫn hơn tùy vào từng chương trình hỗ trợ cụ thể và thời gian vay vốn cũng được kéo dài hơn, giảm áp lực trả nợ.
2. Vay từ tổ chức tín dụng khác để đảo nợ
Với cách này, khi khoản nợ tại một ngân hàng đến hạn, cá nhân/tổ chức sẽ vay ngắn hạn tại một tổ chức tín dụng khác để thanh toán cho khoản vay cũ.
Tuy nhiên, các đơn vị tài chính bên ngoài thường cho vay với lãi suất cao, thời gian vay ngắn, bởi vậy đây chỉ là giải pháp tạm thời khi doanh nghiệp cần một khoản tiền cấp bách để đảm bảo cho hoạt động kinh doanh của mình.
Đảo nợ đem lại lợi ích vốn cho hoạt động kinh doanh
3. Vay ngân hàng này để trả nợ ngân hàng khác
Khi một ngân hàng khác có lãi suất hấp dẫn hơn hoặc có nhiều ưu đãi hơn so với khoản nợ hiện tại, người vay sẽ tiến hành vay tại ngân hàng khác để trả nợ khoản vay hiện tại.
Với cách thức này, khoản nợ đã được chuyển từ ngân hàng này sang ngân hàng khác, thời hạn vay không đổi nhưng mức lãi suất hấp dẫn hơn.
V. Thủ tục cho vay đảo nợ tại ngân hàng
Hoạt động cho vay đảo nợ cần phải đáp ứng theo hướng dẫn của Ngân hàng Nhà nước, thủ tục cần thực hiện theo đúng quy trình.
1. Hồ sơ vay đảo nợ
Bộ hồ sơ vay vốn để đảo nợ gồm có:
- Bản photo giấy tờ cá nhân như: Căn cước công dân còn hiệu lực, sổ hộ khẩu, giấy kết hôn hoặc giấy chứng nhận độc thân…
- Một bộ hồ sơ vay vốn theo mẫu tại ngân hàng;
- Bản sao hồ sơ khoản vay cũ
- Bản sao giấy chứng nhận sở hữu xe ô tô, sổ đỏ hay tài sản được dùng để thế chấp (có chứng thực)…
- Hợp đồng thế chấp tài sản
- Giấy ghi khoản nợ trước đó
Đối với khách hàng doanh nghiệp, cần chuẩn bị thêm giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh được photo và công chứng, con dấu của doanh nghiệp để đóng dấu vào hợp đồng vay vốn.
2. Quy trình vay đảo nợ
Sau khi khách hàng chuẩn bị đầy đủ những giấy tờ như yêu cầu, ngân hàng sẽ tiến hành thẩm định và xét duyệt hồ sơ, nếu đáp ứng yêu cầu ngân hàng đặt ra, ngân hàng sẽ tiến hành ký hợp đồng cho doanh nghiệp vay vốn.
Số tiền vay sẽ được nhận một phần hoặc toàn bộ tùy vào từng tổ chức tín dụng cụ thể.
Mỗi ngân hàng sẽ có quy định riêng, do đó người vay cần lưu ý tìm hiểu và thực hiện đúng hướng dẫn của nhân viên ngân hàng để tiết kiệm thời gian, công sức vay đảo nợ.
Sau khi hồ sơ vay được duyệt và tiền được giải ngân, người vay có thể dùng khoản tiền này để trả cho khoản nợ cũ.
Hy vọng thông tin TOPI cung cấp có thể khiến bạn hiểu rõ hoạt động đảo nợ là gì và những trường hợp nào có thể được vay để đảo nợ.
