1. Kinh tế Trung Quốc qua những con số
Áp lực lớn đối với Trung Quốc để duy trì chính sách Zero Covid khi tình trạng lockdown sắp kết thúc
Trung Quốc đã tiêm hơn 3,3 tỷ liều vắc xin Covid và tiêm chủng cho hơn 88% dân số của mình. Nhưng tỷ lệ tiêm vắc-xin ở những người trên 80 tuổi - những người dễ bị tổn thương nhất - vẫn thấp hơn nhiều so với các nhóm tuổi khác.
Thượng Hải chiếm hơn 3% GDP, hơn 10% tổng thương mại của Trung Quốc kể từ năm 2018, 7,3% xuất khẩu của Trung Quốc và 14,4% nhập khẩu vào năm 2020. Năm 2020, các chuyến bay chở hàng đến Sân bay Quốc tế Phố Đông Thượng Hải chiếm 3,4 triệu tấn hàng hóa - nhiều hơn một triệu tấn so với các sân bay ở các thành phố Bắc Kinh, Quảng Châu và Thâm Quyến cộng lại. Các nghiên cứu từ Đại học Hồng Kông Trung Quốc cho thấy việc lockdown hai tuần ở các siêu đô thị như Bắc Kinh hoặc Thượng Hải có thể khiến Trung Quốc thiệt hại 2% GDP hàng tháng.
Source: Chinese National Health Comission Source: ShangHai Health Committee
Khi các ca bệnh ở Covid bắt đầu tăng đột biến vào cuối tháng 2, Thượng Hải đã cố gắng kiểm soát sự bùng phát bằng các chốt chặn có mục tiêu, khu vực lân cận.
Tuy nhiên, thành phố, một trung tâm vận tải, sản xuất, tài chính và thương mại toàn cầu, đã quyết định vào cuối tháng 3 để thực hiện lockdown hai giai đoạn và sẽ sớm áp dụng cho tất cả các quận, nói chung là buộc mọi người không được rời khỏi căn hộ của họ.
GDP quý I tăng trưởng nhưng tương lai ảm đạm
GDP của Trung Quốc quý I/2022 đạt 27.017,8 tỷ nhân dân tệ (tương đương khoảng 4.239,2 tỷ USD), lần lượt tăng trưởng 4,8% so cùng kỳ và 1,3% so quý IV/2021.Con số này chỉ phản ánh một phần tác động của các biện pháp Zero Covid đối với nền kinh tế. Dù vậy thành quả này cũng khá hơn so với tỷ lệ tăng trưởng là 4,4% và thậm chí là 4,3 % như nhiều chuyên gia kinh tế đã dự báo.
Biểu đồ tốc độ tăng trưởng GDP hàng năm (%)
Source: Trading Economics
Goldman Sachs đã cắt giảm dự báo tăng trưởng kinh tế năm 2022 của Trung Quốc từ 4,5% xuống 4%, thấp hơn nhiều so với mục tiêu chính thức của chính phủ là khoảng 5,5% và cảnh báo có thể trượt xa hơn nữa. “Dự báo tăng trưởng thấp hơn này đưa ra giả định rằng COVID gần như nằm trong tầm kiểm soát trong tương lai, thị trường bất động sản được cải thiện từ đây và Chính phủ cung cấp chính sách bù đắp đáng kể", các nhà phân tích của ngân hàng cho biết trong một lưu ý.
Chỉ số giá tiêu dùng CPI tháng 4 tăng nhẹ
Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) TQ cũng tăng từ 1,5% trong tháng 3 lên 2,1% vào tháng 4, vượt quá dự báo 1,8% dù chưa chạm mức trần 3% mà Bắc Kinh đã đặt ra.
Biểu đồ chỉ số giá tiêu dung CPI
Source: NBS
Chi phí cao đã gây sức ép đối với lợi nhuận của các nhà sản xuất tại TQ. Các đợt bùng phát dịch COVID-19 nghiêm trọng kéo theo sự áp đặt những biện pháp hạn chế chống dịch đã gián tiếp làm tăng thêm chi phí hoạt động, khiến các nhà máy đối mặt với nhiều khó khăn hơn để duy trì sản xuất, thu mua nguyên liệu thô và vận chuyển thành phẩm, cuối cùng dẫn tới lạm phát gia tăng.
Thực phẩm tại TQ đã trở nên đắt hơn vào tháng 4 cũng vì tác động từ các lệnh phong tỏa do dịch COVID-19 gây ra gián đoạn chuỗi cung ứng.
Doanh thu bán lẻ của Trung Quốc giảm xuống thấp nhất trong hai năm qua
Doanh thu bán lẻ hàng tiêu dùng của Trung Quốc đạt 2.950 tỷ Nhân dân tệ (442,5 tỷ USD), giảm 11,1% so với cùng kỳ năm 2021.Đây là mức giảm lớn nhất kể từ tháng 3/2020 do tác động của các biện pháp hạn chế kéo dài để phòng dịch COVID-19. Tính cả 4 tháng đầu năm 2022, doanh thu bán lẻ hàng tiêu dùng của Trung Quốc đạt 13.810 tỷ Nhân dân tệ (2.000 tỷ USD), giảm 0,2% so với cùng kỳ năm ngoái.
Biểu đồ doanh thu bán lẻ Trung Quốc (YoY)
Source: Trading Economics
Sản xuất của Trung Quốc giảm sâu
Chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI) trong tháng 4 đạt 47,4 điểm đã tăng 8% so với một năm trước đó, giảm so với mức tăng 8,3% trong tháng 3.
Biểu đồ nhà quản trị mua hàng (PMI)
Source: Investing.com
Cú giảm gần 6 điểm của chỉ số PMI dịch vụ Trung Quốc trong tháng 4 chỉ kém cú sụt xảy ra vào tháng 2/2020, khi nền kinh tế Trung Quốc gần như rơi vào tê liệt trong đợt bùng dịch đầu tiên của Covid-19, căn bệnh có nguồn gốc từ Vũ Hán. Trong tháng đó, chỉ số PMI ngành dịch vụ Trung Quốc rớt về 26,5 điểm từ mức 51,8 điểm trong tháng 1.
Sự suy giảm hoạt động sản xuất là do sụt giảm mạnh trong sản xuất lẫn nhu cầu. Các đợt bùng phát dịch COVID-19 tại nhiều nơi ở Trung Quốc thời gian qua đã khiến nhiều doanh nghiệp phải giảm hoặc ngừng sản xuất.
Ngoài phong toả, doanh nghiệp ở Trung Quốc còn đang chật vật với giá năng lượng và giá vật tư leo thang. Phong toả càng khiến hoạt động sản xuất-kinh doanh gặp trở ngại nhiều hơn. Đẩy chi phí gia tăng về phía người tiêu dùng là một việc không dễ đối với doanh nghiệp Trung Quốc ở thời điểm này, vì các hạn chế chống dịch đã gây suy giảm nhu cầu . Trong bối cảnh như vậy, tỷ lệ lao động có việc làm trong nền kinh tế càng giảm đi.
Tỉ lệ thất nghiệp gần cao điểm đại dịch
Tỷ lệ thất nghiệp tại 31 thành phố lớn của Trung Quốc đã tăng từ 5,5% trong tháng 2 lên 6.1% vào tháng 3 - mức cao nhất kỷ lục theo dữ liệu chính thức từ năm 2018. Điều này cho thấy vấn đề thất nghiệp ở các thành phố lớn đã trở nên trầm trọng hơn so với khi Đại dịch Covid bắt đầu vào năm 2020.Các đợt bùng phát ở Covid chỉ buộc Thượng Hải và một số thành phố khác phải đóng cửa vào cuối tháng Ba và đầu tháng Tư. Do đó, suy thoái kinh tế có thể trở nên tồi tệ hơn vào tháng Tư.
Biểu đồ tỉ lệ thất nghiệp Trung Quốc
Source: Trading Economics
Tốc độ tăng trưởng thương mại suy giảm
Tăng trưởng xuất khẩu của Trung Quốc đã giảm mạnh xuống còn 3,9% trong tháng 4, mức thấp nhất kể từ tháng 6 năm 2020, do ảnh hưởng của các quy tắc COVID-19 nghiêm ngặt của Bắc Kinh đã ảnh hưởng đến thương mại trong nước. Xuất khẩu, tính bằng đô la Mỹ, đã giảm từ mức tăng trưởng 14,7% trong tháng 3 mặc dù con số tháng 4 cao hơn một chút so với dự báo của các nhà phân tích là 3,2%.Nhập khẩu bị đình trệ trong tháng 4, hầu như không tăng trưởng trong bối cảnh nhu cầu trong nước bị hạn chế.
Biểu đồ tốc độ tăng trưởng thương mại
Source: China Customs
Các con số chậm chạp phản ánh mức độ mà nền kinh tế Trung Quốc đã mất đà khi đối mặt với tình trạng lockdown kéo dài ở một số trung tâm kinh tế lớn của nó.
Chính sách không COVID của chính phủ Trung Quốc đã khiến các nhà máy trên khắp thành phố phải đóng cửa, cũng như việc vận chuyển hàng hóa tại cảng bị đình trệ nghiêm trọng. Mạng lưới vận tải và hậu cần đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng, với các hạn chế ảnh hưởng đến việc vận chuyển hàng hóa trong nước và đến các cảng có các kết nối vận chuyển toàn cầu chính.
Sự bùng phát virus ở Trung Quốc đã dẫn đến những khó khăn lớn trong chuỗi sản xuất và chuỗi cung ứng. Trong khi đó, một số nước ở Đông Nam Á đã chuyển từ phục hồi sang mở rộng sản xuất, thay thế hàng xuất khẩu của Trung Quốc ở một mức độ nào đó
2. Chính sách kinh tế của Trung Quốc
Chính sách tài khoá
Chính phủ sẽ tiếp tục sử dụng các biện pháp cắt giảm thuế và giảm thuế để hỗ trợ tăng trưởng, lên tới khoảng 2,5 nghìn tỷ CNY (khoảng 2% GDP) vào năm 2022, tăng từ khoảng 1 nghìn tỷ CNY vào năm 2021.
Dự thảo sắp xếp ngân sách chi tiêu của Trung Quốc
Source: National People’s Congress
Trung Quốc có kế hoạch mở rộng ngân sách chi tiêu công thêm 8,4% vào năm 2022 so với năm ngoái, tổng cộng là 26,71 nghìn tỷ nhân dân tệ (4,23 nghìn tỷ USD)
Báo cáo cho biết, quốc gia này sẽ thực hiện một chính sách tài khóa chủ động, nhấn mạnh đến tính chính xác và tính bền vững trong việc nâng cao hiệu quả của chính sách này.
Kế hoạch ngân sách được công bố trong bối cảnh những khó khăn lớn trong nước bao gồm nhu cầu thu hẹp, cú sốc nguồn cung và kỳ vọng suy yếu, trong khi đại dịch COVID-19 và giá hàng hóa cao đã tăng thêm áp lực.Để hỗ trợ các nền kinh tế trong khu vực, thanh toán chuyển tiền từ trung ương đến chính quyền địa phương sẽ tăng 18%, đạt gần 9,8 nghìn tỷ nhân dân tệ.
Chính sách tiền tệ
Cung tiền M2 của Trung Quốc đã tăng 9,27% so với một năm trước đó lên 249,8 nghìn tỷ CNY( 37,16 nghìn tỷ USD) vào tháng 3 năm 2022.
Bên cạnh đó, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc giữ nguyên lãi suất 3.7% đối với các khoản vay doanh nghiệp và hộ gia đình.
Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) đã cắt giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc (RRR) đối với tất cả các ngân hàng xuống 25 điểm cơ bản (bps), có hiệu lực từ ngày 25 tháng 4.
Việc cắt giảm RRR, sau một đợt giảm trên diện rộng vào tháng 12, đánh dấu bước đi mới nhất của các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc nhằm giảm tốc độ suy giảm mạnh của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.
Biểu đồ USD/CNY
Source: Tradingviews
Đồng nhân dân tệ yếu hơn đã dẫn đến dòng vốn chảy ra trong bối cảnh nền kinh tế tăng trưởng chậm lại, sự gián đoạn do các biện pháp kiểm soát Covid-19 nghiêm ngặt của Trung Quốc và chính sách lãi suất tích cực của Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ.
Đồng nhân dân tệ đã vượt qua mức 7 trên một USD trong cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung vào mùa hè năm 2019 và cả trong đại dịch vào quý II-2020.
Nhưng cho đến gần đây, nó vẫn mạnh sau khi duy trì trong phạm vi 6,31-6,38 mỗi USD vào tháng 3 bất chấp khủng hoảng Ukraine và sự gia tăng lãi suất của Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ.
Đồng nhân dân tệ giảm giá nhanh về đã làm phức tạp triển vọng thương mại của Trung Quốc, với các nhà sản xuất phải trả nhiều tiền hơn để mua nguyên liệu ở nước ngoài trong khi nhận được ít đơn đặt hàng hơn từ các thị trường ở châu Âu và Mỹ
Để giữ giá đồng CNY, Trung Quốc đã hạ tỷ lệ dự trữ ngoại hối bắt buộc của các tổ chức tài chính 1 điểm phần trăm, từ 9% hiện nay xuống 8% kể từ ngày 15/5/2022 đồng nghĩa với việc dự trữ của các tổ chức tài chính tại PBOC có thể giảm 10 tỷ USD.
3. Quan hệ thương mại Việt Nam - Trung Quốc
Thị trường xuất nhập khẩu Việt Nam 4 tháng đầu năm 2022
Source: www. gso.gov.vn
Năm 2021, Tổng kim ngạch thương mại Việt Nam - Trung Quốc đạt 165,9 tỷ USD, tăng 24,6% so với năm 2020
Quý I năm 2022, kim ngạch xuất nhập khẩu giữa hai nước đạt 40,8 tỷ USD, tăng 10,6% so với cùng kỳ. Nhiều nhóm hàng xuất khẩu của Việt Nam sang Trung Quốc đạt kim ngạch từ 1 tỉ USD trở lên. Trong đó, lớn nhất là điện thoại và linh kiện. Tiếp theo là nhiều nhóm hàng nông, lâm, thủy sản.
Từ đầu năm đến nay, Trung Quốc là thị trường nhập khẩu lớn nhất của Việt Nam với kim ngạch ước đạt 37,1 tỷ USD. Trung Quốc tiếp tục là đối tác thương mại lớn nhất và thị trường xuất khẩu lớn thứ hai của Việt Nam và Việt Nam tiếp tục là đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc trong ASEAN, đối tác thương mại lớn thứ 6 của Trung Quốc trên toàn cầu. Con số này đã phản ánh hợp tác thương mại song phương giữa hai nước vẫn duy trì ổn định và tăng trưởng cao cho dù gặp phải khó khăn và trở ngại do các nguyên nhân khách quan như dịch bệnh Covid-19 ở cả hai nước, kinh tế thế giới chưa thực sự phục hồi, chuỗi sản xuất của Việt Nam gặp khó khăn trong một số thời điểm nhất định, nhu cầu tiêu dùng của thị trường Trung Quốc giảm...
